Page Text
________________
પહેલી વાત એ કહી કે બૅઝિક ઍજ્યુકેશન એ શબ્દ જ એવો છે કે આપણને પાશ્ચિમાત્ય યાને શહેરી સંસ્કૃતિની ભાવના ખડી કરે. બૅઝિક ઍજ્યુકેશન કૉલેનો ગુજરાતી અર્થ પાયાની કેળવણીની મહાશાળા થાય છે. બાપુએ એને વર્ષા શિક્ષણ અથવા નયી તાલીમ નામ આપ્યું છે. નયી તાલીમમાં નથી એ શબ્દ નવો લાગે છે પણ જીવન સાથે વણાયેલી એ જૂની તાલીમ છે. જીવનની કેળવણીને બીજા શબ્દોમાં ‘જીવન દ્વારા કેળવણી' કહીએ તો ચાલે, મહાત્માજીએ કહ્યું છે કે બાળપણથી જીવનના અંત સુધી ચાલે તેને હું પાયાની કેળવણી કહું છું. તેનો સંબંધ પ્રક્રિયા સાથે નહિ પણ જીવનના મૂળ સાથે છે.
નયી તાલીમનો પાયો સ્વાવલંબનથી શરૂ થાય છે. એટલે પ્રથમ તમારે એ વિચાર કરવાનો છે કે તમો જે શિખવનારાં છો એ સ્વાલંબી છો ? ન હો તો થવાનો વિચાર કરો છો ? અને કરતાં હો તો તમારું મુખ પગાર કેટલો મળશે તે તરફ ન હોવું જોઈએ. જેણે ચારિત્ર્યનું શિક્ષણ લીધું છે, જેના ચારિત્ર્ય બીજાને શીખવવાનું છે તેને મારી રોટીનું શું ? એ પ્રશ્ન જ ન આવવો જોઈએ. એનું કામ જ એની રોટી ખેંચી લાવશે. આવી ભાવનાવાળા માણસો જ પાયાની કેળવણીનું કામ કરી શકશે. એમ નહિ બને અને માત્ર તમો ગામડાંની નિશાળનું ઇન્સ્પેક્શન કરવા જશો એટલે લોકો તમારું જ ઇન્સ્પેક્શન કરી લેશે. મતલબ કે તમારી કોઈ અસર રહેશે નહિ. જેનો આજે આપણને પ્રત્યક્ષ અનુભવ થઈ રહ્યો છે.
આપણે આર્યોના સંતાન છીએ. તેમણે જે સંસ્કૃતિ ફેલાવી અને પ્રચાર થયો તેમાં મૂળભૂત સિદ્ધાંતો કયા હતા તે વિચારીશું તો જ આ પ્રયોગ સફળ થશે. નહિ તો શિક્ષણ પ્રક્રિયા રૂપે રહેશે. અને બીજી ક્રિયાઓમાં જેમ જડતા આવી ગઈ છે તેમ આમાં પણ આવી જશે. વળી તમારી શાળા એક મોટા શહેરમાં ચાલે છે એ આ કામને બહુ અનુકૂળ નહિ બની શકે. પણ સરકારની સ્થિતિ અને બીજાં કારણોને લઈને એમ કરવું પડ્યું હશે એમ માનું છું. શહેરમાં હોવાથી એનો આર્થિક બોજો વધે એ બનવા જોગ છે. અને જેટલો એનો આર્થિક બોજો વધે તેટલું બીજાનું શોષણ કરવું જ પડે. બીજી પણ એક વાત છે તે એ કે તમારી એક બાજુ રાક્ષસી યંત્રો અને મિલો ચાલે, અને બીજી બાજુ તમારો આ રેંટિયો અને સાળ ચાલે ત્યારે કેટલાકને હસવું પણ આવે. એક વખતે ગાંધીજી શ્રી અંબાલાલ સારાભાઈની ઈચ્છાને માન આપી કેલીકો મિલ જોવા ગયેલા. શેઠે ઉત્તમ સાંચા વગેરે બતાવ્યા. પછી મજૂરકલ્યાણ પ્રવૃત્તિઓ બતાવી. ઘોડિયા ખાતું, આરોગ્ય ખાતુ, વિશ્રાંતિસ્થાન વગેરે બતાવ્યું. પછી અભિપ્રાય માગ્યો. ત્યારે ગાંધીજીએ પોતાના હાથમાંની તકલી ઊંચી કરી બતાવી
સાધુતાની પગદંડી
૧૦૦
| SR No. | 008078 |
| Book Title | Sadhuta ni Pagdandi Part 3 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Patel |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1997 |
| Total Pages | 195 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 11 MB |