________________
બધા માણસો નિમાઝ પઢવા ગયા એક માણસ જોડા સાચવવા બેઠો. લોકો તેનો તિરસ્કાર કરવા લાગ્યા. મહમંદ સાહેબે તેને મોટો ગણ્યો. પોતાનું બાળક માંદું પડે તો આંખમાં પાણી આવે અને પાડોશનો પચીસ વરસનો જુવાન મરણ પામ્યો હોય તો આપણે કહીશું ઝટ લાડુ છે તો પતાવી દો કોઈ જાણી ન જાય. તેવે વખતે બે વચન, પ્રેરણાનાં કહેવાં જોઈએ, તેમાં ભાગ પડાવવો જોઈએ. આ જ ઈશ્વરનું સાચું પૂજન છે.
બીજી વાત શહેર અને ગામડાંની છે. ગામડાંના લોકો અહીંના બંગલા, મોટર, સાધનો, ટાપટીપ જોઈને તેવું કરવા તે લલચાય છે તો આપણે ખોટા આડંબર છોડીએ જીવન ધોરણ જેટલું ઊંચું લઈ જઈશું તેટલું દુઃખ વધશે. જરૂરિયાતોનો અંત આવી શકે તેમ નથી. એટલે મહાપુરુષોએ કહ્યું, જીવનમાં ઊંડા ઊતરો. જરૂરિયાતો ઘટાડો. જેટલી જરૂરિયાત ઘટશે તેટલું પાપ ઓછું થશે. જેટલું ત્યાગશો તેટલો આનંદ વધશે.
ગ્રીસમાં એક તત્ત્વવેત્તા થઈ ગયો. તેનું નામ સોલેન. તેની પાસે એક દુઃખી માણસ સુખ લેવા આવ્યો. તે બિચારો એમ માનતો હશે કે બજારુ કોઈ ચીજની માફક તે પણ વેચાતું હશે. સોલેનને થયું કે આને માટે જ્ઞાનની વાત નકામી છે. એટલે સીધો પ્રશ્ન કર્યો કે, કોઈ સુખી માણસનું પહેરણ લઈ આવો તો સુખી થશો. એટલે તે દોડ્યો એક શ્રીમંત પાસે. શ્રીમંતે કહ્યું : બે દિવસ મારે ત્યાં રહો, પછી માગજો, પેલાએ જોયું તો રોજ ઝઘડા. એટલે ત્યાંથી ભાગ્યો, એક યોગી પાસે ગયો, તે મસ્ત અને આનંદી હતા. પણ ડગલો નહોતો. જ્યાં ડગલો છે ત્યાં દુ:ખ છે, જ્યાં સુખ છે ત્યાં ડગલો નથી. માયારૂપી ડગલો જ દુઃખનું કારણ છે. આથી જ ગામડાં ઓછી જરૂરિયાતોથી ઓછાં સાધનથી જીવે છે અને ઈશ્વર પર શ્રદ્ધા રાખીને જીવે છે. એટલે એ લોકમાં કંઈક સંસ્કાર રહ્યાં છે. માટે તમો તેમને હલકા ન ગણો, તેમને યોગ્ય બદલો આપો. પરિગ્રહ ઘટાડો તો બધા સુખી થશો. સૌનું મૂળ વતન ગામડું છે. એ આજે ખાલી થતાં જાય છે. એમના જીવનમાં આનંદ ઓસરતો જાય છે. કારણ કે સંસ્કારી માણસો શહેરમાં ચાલ્યા આવે છે. વાસ્તવિક રીતે તો અહીં સુખ હોતું જ નથી. ગંદકીનો પાર નહિ, નાની સરખી ઓરડી, અસ્વચ્છ ખોરાક હોય છે જ્યારે ગામડાંમાં જુદી જ હવા હોય છે. હવે નાગરિકને બદલે ગ્રામીણ શબ્દને પ્રતિષ્ઠા આપો. ગામડાં
સાધુતાની પગદંડી
૮૪