________________
સુદામડાથી ચોરવાડ, બલદાણા થઈ લિંબડી આવ્યા. ઉપાશ્રયમાં બિરાજતા જૈન મુનિ મહારાજના આગ્રહથી સવારમાં જૈનો અને જૈનત્વ” એ વિષય ઉપર એક પ્રવચન રાખવામાં આવ્યું હતું. એ વિષય પર બોલતાં મહારાજશ્રીએ કહ્યું, "જૈન એટલે ચારિત્ર્યવાન વ્યકિત. અને જે ચારિત્ર્યવાન હોય તેની જગત પર છાપ કેમ ન પડે ? માણસ ગમે તે કોમનો કેમ ન હોય, પણ જ્યારે એને જૈન શબ્દથી સંબોધવામાં આવે છે ત્યારે એની વિશિષ્ટ ફરજ ઊભી થાય છે. તે ફરજ છે મિત્તી એ સવ ભૂષ. એટલે કે પ્રાણીમાત્રમાં પોતારૂપ આત્મા છે એમ વિચારનાર પોતાના જીવનવ્યવહારથી બીજાને દુ:ખ કેમ આપી શકે ? કેટલીકવાર અમુક શબ્દોને અને વસ્તુઓને પ્રતિષ્ઠા મળી જાય છે. જેમ કે ખાદી પહેરનારથી લાંચ ન લેવાય કે દેવાય. તેવી જ રીતે જૈન શબ્દથી શી ફરજ ઊભી થાય છે, તેનો આપણે વિચાર કરવો જોઈએ. જૈન એટલે જીતનાર. તેનું જીવન અને કવન સમાજમાં આગળ તરી આવવું જોઈએ, પણ આજે તો યુવાનોને પોતાની જાતને જૈન કહેવડાવાતાં શરમ આવે છે. તેનું કારણ કહેવાતા જૈનીઓની દષ્ટિનો દોષ છે.
જૈનોના તીર્થકરો ક્ષત્રિય જાતિ માંથી થયા છે. કારણ કે વીરતા તેમનું મુખ્ય અંગ છે. જે પોતે જાગેલો હોય અને બીજાને જગાડતા હોય તે જ છે સાચો વીર. આવો વીર બીજાને ચેપ લગાડે. એ વીરની તાકાત એવી ઠંડી હોય છે કે આખું વિશ્વ એના ખોળામાં આવી આળોટવાની ઈચ્છા કરે છે. એ વીર શાંતિનો સાગર હોય છે. એના રાઈ રાઈ જેટલા ટુકડા કરે, તો પણ મોઢેથી એક શબ્દ પણ તે ન ઉચ્ચારે. એવી વીરતાનો પૂજક સાચો જૈન જન્મતો નથી, પણ ગુણથી થાય છે. માણસ ગમે તે કોમમાં જન્મ્યો હોય પણ તેનામાં જો આ ગુણો હોય તો તે જૈન જ છે. જ્યાં જ્યાં અન્યાય દેખાય ત્યાં ત્યાં તે દોડી જઈ તેનો પ્રતિકાર કરે છે. આ દષ્ટિએ ગાંધીજી એક સાચા જેન હતા. એમની આખી જિંદગી સત્ય અને અહિંસા માટે લડવામાં જ ગઈ છે. સત્ય અને અહિંસા તેમના પ્રણવમંત્ર છે. જૈન ધર્મ પોતા તરફ વધુમાં વધુ ઉદાર થવાનું શીખવે છે. આપણે જો એવા થઈશું, તો જૈન ધર્મનો સૂર્ય સોળે કળાએ ખીલી ઊઠશે. તેનો પ્રકાશ આખા જગતને અજવાળશે.
ઉપસંહાર કરતાં છોટાલાલજી મહારાજે કહ્યું જૈન કોમનો મોટો ભાગ વેપારી છે. જ્યાં સુધી તે વિશ્વાસઘાત અને કાળાં બજારમાંથી ઊંચે ન ઊઠે, ત્યાં સુધી તે બીજાને શું ઉપદેશ આપી શકે?
ત્યાંની એક જાહેર સભામાં એક યુવાન બાઈએ પ્રશ્ન પૂછયો, કે મહારાજ, તમારી પ્રવૃત્તિઓ ગમે છે તો ખરી, અને દેશની પરિસ્થિતિની દષ્ટિએ એ જરૂરી પણ ફ
સાધુતાની પગદંડી