________________
આંગણાં બગડે, વેર વધારે, પડોશી ધર્મ ન સાચવે, ત્યારે જ આવા પુરુષોને આ બાજુ ઘ્યાન આપવું પડે છે. સ્ત્રીઓની છેડતી થાય, એ બાજુ આપણું ઘ્યાન આવા પુરુષો દોરે ત્યારે જ દોરાય. એ બધું નાસ્તિકને પણ આસ્તિક બનાવે છે તેના પુરાવા રૂપે છે.
આજે તો ગાંધી જગતનું અમોલું રત્ન થઈ પડયું છે. ગાંડી ગણાતી એની વાતો સુવર્ણ સમાન બની છે, નરી હિંસાને માર્ગે જનાર જગતને એણે જે સમયસર ચેતવેલા. તેનો સાર આજે જગત સમજે છે.
બતાવો તો ખરા કે, જ્યાં હિટલર જેવો હારી ગયો. ત્યાં હિન્દ હિંસાને માર્ગે જઈને શું મેળવવાનું છે ? તમને 'ફૂટ' કરીને ફટાકડો ફોડતાં આવડે છે, તો તેને તો અણુબોંબ વાપરતાં આવડયું છે, માટે એ બધી વાતો નિરર્થક છે.
આ બધું કહીને મેં ઓલિયાનું મહત્ત્વ શું છે, એ સમજાવ્યું. પણ એમાં સંતબાલજીની સ્તુતિ નથી, ન હોય, તમે બધા ધારત તો એમની પ્રશંસા ગાયેલી મિનિટો બચાવી શકત. તેમની સંસ્કૃતિમાં જ આવાં કાર્યો સિદ્ધ કરેલાં હોય છે.
તેઓએ તમારા બધાની સ્તુતિનો કેવો સરસ જવાબ આપ્યો ? પોતે પામર છે, એમ કહ્યું. પણ હું તેમને પામર ગણતો નથી. આપણે તો તેમની પાસે શીખવા જેવું છે. ગાંધીજીનું દૃષ્ટાંત આપીને તેમણે પોતાની નમ્રતા જાહેર કરી છે.
શું ગાંધીજી રાજપુરુષ છે ? ના રે ના તેમને તો રાજકારણની પડીયે નથી. ફૈજપુર મહાસભામાં કોઈએ તેમને કહેલું કે, હિંદમાં ૩ કરોડને મતાધિકાર છે, ત્યારે એમણે કહ્યું, 'ઠીક, તો તો આપણે પેલી બાજુની બહુમતીમાં જઈને ઊભવાના' કેટલું સત્ય કથન ! છતાંયે મોટા મોરચાઓ તેમની નેતાગીરી ઈચ્છે છે.
શું આપણે બધા રાજકીય પુરુષ થવાના છીએ અને ૪૦ કરોડ માણસો રાજકારણથી ઉન્નત થઈ શકશે શું ? ના રે ના, કદાપિ નહિ. તો પછી આપણો ઉદ્ધાર શામાં છે તે આપણે આવા ઓલિયાઓ પાસેથી શીખવાનું છે. તેઓ જ આપણને જીવવું કેમ તે શિખવાડે છે.
આવા પુરુષો આપણને ઘેર બેઠાં ગંગા આપે છે. હું તો એમ કહું છું, કે રામ અને કૃષ્ણ કરતાં પણ આજે ગાંધીને મોટું જગત ઓળખે છે. કારણ ? તેઓ આપણી ચિંતા રાત દિવસ કરે છે.
આલાભાઈએ તેમની ભાંગી તૂટી ભાષામાં કહ્યું કે, મને લ્પનાયે નહોતી કે, આ પ્રજા મારી સાથે બેસીને ફળનો કકડોયે વાપરશે. તેની જગ્યાએ બધાયે સાથે બેસીને ભોજન કર્યું. તેમને કેટલો આનંદ થયો હશે. વિચારશો તો એ સમજાશે, મારી તો સલાહ છે કે, આપણે આંગણે લગ્ન જેવા ઉત્સવોમાં પણ તેમને આમંત્રવા.
૧૪
સાધુતાની પગદંડી