Page Text
________________
હોય છે. શિયાળામાં ગરમ કપડાં પહેરીએ છીએ. પણ ઉનાળો આવ્યો કે એ જ કપડાં અકળામણાં લાગે છે. એક નાનું કપડું પણ સહન થતું નથી. તેમ આપણા ધર્મકાંડોમાં પણ પરિવર્તનશીલતા જ લાવવાની જરૂર છે. રાજાઓએ રાજ્યનો ત્યાગ કરી દીધો છે. આ મૂડીદાર ભાઈઓ પણ સ્વેચ્છાથી પોતાની મૂડી ત્યાગી દેશે. એમ હું ઇચ્છું છું ત્યારે તો સવાલ કરવામાં આવે છે કે શું કર્મનો નિયમ ખોટો? કર્મનો નિયમ એ નથી બતાવતો કે સ્થાપિત હિતોનું જિંદગીભર કાયમ રક્ષણ કરવું. બિલકુલ બેકાર રહીને વિલાસ અને ભોગમાં અન્યાયી રીતે માણસ જીવતો થયો. એટલે કર્મનો નિયમ બદલાય છે. છેલ્લા કાળથી આપણે એ ભૂલ કરીએ છીએ. આ અંગે એક શાસ્ત્રના દષ્ટાંત દ્વારા સમજાવવા પ્રયત્ન કરીશ. - કપિલા દાસીને લોકોએ કંજૂસનું પાત્ર કલ્પી છે. કોઈ બાઈ કંજૂસ હોય તો તેને કપિલા જેવી કહેવામાં આવે છે. હું બીજી રીતે વિચારું છું. કપિલા દાસીને દાન કરવાનો અધિકાર જ નહોતો. તે દાન કરી જ કેવી રીતે શકે? જે માણસ કમાયો નથી તે દાતા કેવી રીતે હોઈ શકે? અને દુનિયા કહે તો પણ પોતે કેવી રીતે માની શકે?છેવટે તેના હાથે ચાટવો બાંધવામાં આવે છે ત્યારે તે કહે છે : દાન હું નથી કરતી રાજાનો ચાટવો આપે છે. એક રજ લેવી હોય તો શ્રીમંધર સ્વામીની આજ્ઞા લેવામાં આવે છે. વૈદિક ધર્મમાં પ્રસાદી કહેવામાં આવે છે. ઈશ્વર સામે તે આરજૂ કરે છે કે, હે પ્રભુ! આ અન્ન અમે લાવ્યા નથી આપનું છે. ઈશ્વર એટલે સમાજ. સમાજના દેવે જે દોલત આપી છે તેમાં આપનો મોટો ફાળો છે. એટલે તેનો ઉપભોગ મારા એકલા માટે કેવી રીતે કરી શકું? જોકે આજે ટ્રસ્ટીઓ માલિક થઈ બેઠા છે. આનંદઘનજી કહે છે, ઘડિયાળી તું ઘડીએ ઘડીએ ડંકા બજાવે છે તો આ નટ માથે પાઘડી બાંધે છે પાઘડી પછી શું થનાર છે તેની પણ જેને ખબર નથી. ચેતીને ચાલજે ભાઈ ! જિંદગી પાઘડી છે. રવીન્દ્રનાથ ટાગોર થોડા શબ્દોમાં કહી ગયા છે. ધર્મ અને વિજ્ઞાનની ગતિમાં વિજ્ઞાન આગળ થઈ ગયું છે અને ધર્મ બિચારો પાછળ રહી ગયો છે. ઘોડાની આગળ ગાડી જોડી છે. એક વિજ્ઞાનમાંથી એણે એવું બિલાડું કાઢયું કે જે સંહાર કરી શકે અણુબોમ્બ બનાવ્યો જે વિનાશ કરે સર્જન ન કરી શકે.
શ્રેણિક રાજાની તિજોરી શું એટલી બધી ખાલી હતી કે ચલણારાણી માટે રત્નકંબલ ન ખરીદી શકે? મગધ એટલે કેટલું મોટું રાજ્ય ! કેટલી કમાણી ! એની પાસે મિલકત ન હતી એમ નહીં, પણ તે જૈન હતો. એટલે માનતો હતો કે મિલકત મારી નથી હું તો ટ્રસ્ટી છું. રાજતંત્ર ચલાવવું અને સાથે વિનિમય કરવો. રાણીને કહ્યું કે પ્રજાની મંજૂરી સિવાય એ કેમ ખરીદી શકાય? તે કંજૂરૂ ન હતા પણ તે સમજતા હતા કે હું જો ગમે તેમ સૌરાષ્ટ્રની વિહારયાત્રા
૧૦૫
| SR No. | 008077 |
| Book Title | Sadhuta ni Pagdandi Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Manilal Patel |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1994 |
| Total Pages | 217 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Religion |
| File Size | 14 MB |