________________
૨૪૬
0
પ્રતિક્રમણ સૂત્ર વિવેચન-૩ જ્યારે આ છ એ આવશ્યકમય પ્રતિક્રમણ ક્રિયા સવાર-સાંજ નિત્ય કરવામાં આવે ત્યારે શું લાભ મળે, તે વાત આ ગાથામાં જ હવે આગળ બતાવવામાં આવેલ છે.
• WM - એના વડે, આ આવશ્યક (ક્રિયા) વડે. ૦ તાવો - શ્રાવક, શ્રમણોપાસક, શ્રાદ્ધ - આ પદની વ્યાખ્યા માટે સૂત્ર-૧૦ “સામાઈય વયજુરો" જોવું. • ગફ રિ - જો કે • વદુર - બહુ રજવાળો, બહુકર્મવાળો ૦ વહુ - ઘણાં
૦ રનમ્ - રજ, બાંધેલાં કર્મો – અર્થદીપિકા વૃત્તિમાં “વહરમ' શબ્દના બે અર્થો કરે છે. (૧) “બહુરઓ' એટલે બહુ બાંધેલાં કર્મવાળો - વરના: (૨) - અથવા - “બહુરઓ' એટલે ઘણો આસક્ત- વહુરત: • ડું - હોય છે, થાય છે. • સુવડાવંતરિ - દુઃખોના લયને. – અહીં બે શબ્દો છે – (૧) કુવા (૨) મંછિરિ. – “દકુખાણ” એટલે દુઃખોનો, શરીર અને મનનાં સર્વ દુઃખોનો. – “અંતકિરિઅ” અંત ક્રિયા, અંત કરવો તે, ક્ષય કરવો તે. • શાહી વિરેન રોળ - થોડા કાળમાં જ કરે છે - કરશે. ૦ શાહી - કરે છે, કરશે.
૦ વિરેT - થોડા, અલ્પ ૦ ગ્રાન્તા - કાળ વડે, કાળે કરીને. ૦ ગાથા રહસ્યાર્થ :
પ્રસ્તુત ગાથા દ્વારા આવશ્યક ક્રિયા (ષડાવશ્યકમય પ્રતિક્રમણ)ની અદ્ભુત મહત્તાને પ્રગટ કરે છે. જો શ્રાવક ઘણાં કર્મો બાંધવામાં અથવા વિવિધ પાપારંભોમાં લેપાઈ જવા પામ્યો હોય તો પણ, તે અવશ્ય કરવા યોગ્ય આ પડાવશ્યકપ્રતિક્રમણ વડે શરીર અને મનનાં સર્વ પ્રકારના દુઃખોનો અલ્પકાળમાં જ અને ક્યારેક તે જ ભવમાં પણ ક્ષય કરી મોક્ષ પામે છે.
જો કે આ રીતે દુઃખોનો શીધ્ર અંત થવામાં અનંતર-સીધું કારણ યથાખ્યાત ચારિત્ર છે, તેની પ્રાપ્તિ પછી જ દુઃખોનો અંત અને સર્વકર્મોનો ક્ષય થાય છે. તો પણ પરંપરાએ આ ભાવ-આવશયકની આરાધના પણ સકલ કર્મનો ક્ષય થવામાં હેતુ છે - અર્થાત્ શ્રાવક, સાધુમહારાજનાં વર્તનની વાંછના સ્વરૂપ આ સામાયિકાદિ છ ભાવાવશ્યકનો અભ્યાસ કરવા વડે સર્વવિરતિને આત્મસાત્ કરી તેનાં આરાધનથી તે ભવમાં મુક્તિ પામે છે.
– અથવા ભરત ચક્રવર્તી આદિની જેમ ગૃહસ્થીને પણ સામાયિક આદિ આ આવશ્યકથી કેવળજ્ઞાન સંભવે છે.
– અર્થદીપિકા વૃત્તિમાં એક સાક્ષીપાઠ આપી કહ્યું છે કે
