________________
૧૫૪
પ્રતિક્રમણ સૂત્ર વિવેચન-૨
હું આદરપૂર્વક સારી રીતે પર્યાપાસના - સેવના કરું છું.
હવે આ સ્તુતિ ચતુષ્કની ચોથી સ્તુતિ કે જે મૃતદેવતાની છે તેમાં હિં એ ક્રિયાપદ છે. મવિરહવાં એ કર્મ છે. સારું એ કર્મનું વિશેષણ છે. જે સંપ્રદાનાર્થે ચતુર્થીમાં છે. તથા તેવી ને સર્વ સંબોધન થયેલું છે. તે સિવાય બધાં સેવા ના વિશેષણો છે, કુલ પાંચ વિશેષણો દેવી માટે મૂકાયા છે.
૦ બીજી સ્તુતિની માફક આ ચોથી સ્તુતિમાં પણ પહેલા બંને ચરણ મળીને એક વિશેષણની રચના કરેલ છે. ત્રીજા ચરણમાં ત્રણ વિશેષણો છે. ચોથા ચરણમાં એક વિશેષણ છે. તે આ પ્રમાણે(૧) સામૂના નોન-ધૂન--રમતીઢ - નોનતિ નતિ
झंकारारावसारामल-दल - कमलागार - भूमि निवासे મૂળ સુધી કંઈક ડોલવાથી ખરેલા મકરંદ-પરાગની અત્યંત સુગંધમાં મગ્ર થયેલા - આસક્ત થયેલા ચપળ ભમરાઓની શ્રેણિઓના ગુંજારવ – ઝંકાર શબ્દથી યુક્ત શ્રેષ્ઠ - ઉત્તમ નિર્મલ પાંખડીવાળા કમલરૂપી ઘરની ભૂમિમાં વાસ કરનારી (એવી મૃતદેવી)
– અહીં બંને ચરણો મળીને એક પૂર્ણ વિશેષણ બનતું હોવાથી ઘણું જ લાંબુ વાક્ય બનતું હોવા છતાં બંને ચરણો સાથે લીધા છે.
– આ લાંબા વાક્ય જેવા વિશેષણને છુટા છુટાં વાક્યો દ્વારા જોઈએ તો- (તે મૃતદેવીનો નિવાસ) કમળ પર રહેલા ભુવનની મધ્યે છે. – તે કમળ (જળના તરંગોને લીધે) મૂળ સુધી ડોલતું છે. – કમળના ડોલવાથી તેની મકરંદ-પરાગ ખરી રહી છે.
– આ મકરંદની સુગંધમાં આસક્ત થઈને ચપળ ભમરા ગુંજારવ-ઝંકાર કરી રહ્યા છે તેનાથી કમળ શોભાયમાન દેખાય છે.
– તે કમળની પાંદડીઓ અત્યંત સ્વચ્છ અને નિર્મળ છે. – આવા કમળની ઉપર રહેલા ભુવનમાં તેણીનો નિવાસ છે. ૦ મૂન - મૂળ પર્યત ૦ નોન - કંઈક ડોલી રહેલું એવું.
– બાનોના શબ્દમાં નોન એટલે ડોલતું અર્થ થાય છે. આ શબ્દ રૂંવત્ અર્થમાં પ્રયોજાયેલ છે. તુ એટલે કંઈક, કિંચિતુ.
૦ શૂત્તિ - એટલે રજ, પરાગ, મકરંદ (તેની) ૦ વહન - ઘણી, અત્યંત
૦ પરિમર્ક્સ - સુગંધનમાં) ૦ ગાતીઢ - આસક્ત થયેલા, મગ્ન, ચોંટી ગયેલા ૦ નોન - ચપળ (એવા)
૦ ઉત્તિ - ભ્રમર (ની) ૦ મીતા - શ્રેણિ, પંક્તિ, હાર કે સમૂહ (તેના વડે યુક્ત) ૦ ગ્રંછાર – ગુંજારવના
૦ લારીવ - શબ્દ કે રવ વડે ૦ સર - ઉત્તમ, શ્રેષ્ઠ
૦ મમત્વે - નિર્મળ, સ્વચ્છ ૦ વ7 - પાંખડી કે પાંદડી (યુક્ત) ૦ વમન - કમળ (પુષ્પ)
