________________
९८
प्रथमः पादः
एकत्वम् एगत्तं...ज्जोअगरा इत्यादि शब्दांत मात्र ‘व्यत्ययश्च' (या सूत्रा) नुसार क् चा ग् होतो. आर्ष प्राकृतात (आणखीच) वेगळे असे (वर्णान्तर) सुद्धा आढळते. उदा. आकुञ्चनं आउण्टणं. येथे च् चा ट् झाला आहे.
(सूत्र) यमुना-चामुण्डा-कामुकातिमुक्तके मोऽनुनासिकश्च ।। १७८।। (वृत्ति) एषु मस्य लुग् भवति लुकि च सति मस्य स्थाने अनुनासिको भवति।
जउँणा। चाउँण्डा। काउँओ। अणिउँतयं। क्वचिन्न भवति। अइमुंतयं
अइमुत्तयं। (अनु.) यमुना, चामुण्डा, कामुक, अतिमुक्तक या शब्दांत म् चा लोप होतो,
आणि लोप झाल्यावर म् च्या स्थानी अनुनासिक येते. उदा. जउँणा...अणिउँतयं. क्वचित् (म् चा लोप) होत नाही. उदा. अइमुंतयं, अइमुत्तयं.
(सूत्र) नावात्पः ।। १७९।। (वृत्ति) अवर्णात्परस्यानादेः पस्य लुग् न भवति। सवहो । सावो। अनादेरित्येव।
परउट्ठो। (अनु.) अवर्णाच्या पुढे असणाऱ्या अनादि प् चा लोप होत नाही. उदा. सवहो,
सावो. (प् ) अनादि असतानाच असे होते; (प् आदि असेल तर तो तसाच रहातो. उदा. ) परउट्ठो.
(सूत्र) अवर्णो यश्रुतिः ।। १८०।। (वृत्ति) कगचजेत्यादिना (१.१७७) लुकि सति शेष: अवर्ण: अवर्णात्परो
लघुप्रयत्नतरयकारश्रुतिर्भवति। तित्थयरो। सयढं। नयरं। मयंको। कयग्गहो। कायमणी। रययं। पयावई। रसायलं। पायालं। मयणो।
१ शपथ, शाप
२ परपुष्ट
३ काचमणि ४ पाताल
