________________
प्राकृत व्याकरणे
(सूत्र) ऊच्चोपे ।। १७३।। (वृत्ति) उपशब्दे आदेः स्वरस्य परेण सस्वरव्यञ्जनेन सह ऊत् ओच्चादेशौ वा
भवतः। ऊहसि ओहसि उवहसि। ऊज्झाओ ओज्झाओ
उवज्झाओ। ऊआसो ओआसो उववासो। (अनु.) उप या शब्दात पुढील स्वरसहित व्यंजनासह आदि स्वराचे ऊ आणि ओ
असे आदेश विकल्पाने होतात. उदा. ऊहसिअं.....उववासो।
(सूत्र) उमो निषण्णे ।। १७४।। (वृत्ति) निषण्णशब्दे आदेः स्वरस्य परेण सस्वरव्यञ्जनेन सह उम आदेशो
वा भवति। णुमण्णो णिसण्णो। (अनु.) निषण्ण या शब्दात पुढील स्वरसहित व्यंजनासह आदि स्वराचा उम असा
__ आदेश विकल्पाने होतो. उदा. णुमण्णो, णिसण्णो.
(सूत्र) प्रावरणे अङ्ग्वाऊ ।। १७५।। (वृत्ति) प्रावरणशब्दे आदेः स्वरस्य परेण सस्वरव्यञ्जनेन सह अगु आउ
इत्येतावादेशौ वा भवतः। परिणं पाऊरणं पावरणं। (अनु.) प्रावरण या शब्दात पुढील स्वरसहित व्यंजनासह आदि स्वराचे अंगु
आणि आउ असे हे (दोन) आदेश विकल्पाने होतात. उदा. पंगुरणं.....पावरणं.
(सूत्र) स्वरादसंयुक्तस्यानादेः ।। १७६।। (वृत्ति) अधिकारोऽयम्। यदित ऊर्ध्वमनुक्रमिष्यामः तत्स्वरात्परस्या
संयुक्तस्यानादेर्भवतीति वेदितव्यम्। (अनु.) (या सूत्रातील शब्दसमूह) हा अधिकार आहे. यापुढे आम्ही जे अनुक्रमाने
सांगू ते स्वराच्या पुढील असंयुक्त (आणि) अनादि (अशा) वर्णाचे बाबतीत होते असे जाणावयाचे आहे.
१ क्रमाने:- उपहसित, उपाध्याय, उपवास।
