________________
६२
प्रथमः पादः
(सूत्र) मयट्यइर्वा ।। ५०॥ (वृत्ति) मयट्प्रत्यये आदेरत: स्थाने अइ इत्यादेशो भवति वा। विषमयः।
विसमइओ विसमओ। (अनु.) मयट या प्रत्ययात आदि अ च्या स्थानी अइ असा आदेश विकल्पाने
होतो. उदा. विषमय:..... विसमओ.
(सूत्र) ईहरे वा ।। ५१॥ (वृत्ति) हरशब्दे आदेरत ईर्वा भवति। हीरो हरो।। (अनु.) हर या शब्दात आदि अ चा विकल्पाने ई होतो. उदा. हीरो, हरो.
(सूत्र) ध्वनि-विष्वचोरुः।। ५२।। (वृत्ति) अनयोरादेरस्य उत्वं भवति। झुणी। वीसुं। कथं सुणओ। शुनक इति
प्रकृत्यन्तरस्य। श्वन्शब्दस्य तु सा साणो इति प्रयोगौ भवतः। (अनु.) ध्वनि आणि विष्वक् (विष्वच्) या दोन शब्दांत आदि अ चा उ होतो.
उदा. झुणी, वीसु. (मग) सुणओ हे रूप कसे होते ? (उत्तर- सुणओ हे रूप) शुनक या दुसऱ्या मूळ (संस्कृत) शब्दापासूनचे आहे. श्वन् शब्दाचे मात्र सा, साणो असे प्रयोग होतात.
(सूत्र) वन्द्र-खण्डिते णा वा ।। ५३।। (वृत्ति) अनयोरादेरस्य णकारेण सहितस्य उत्वं वा भवति। वुन्द्रं वन्द्र। खुडिओ
खंडिओ। (अनु.) वन्द्र या शब्दात (आदि अचा) आणि खण्डित शब्दात (पुढील) णकारासहित
आदि अ चा विकल्पाने उ होतो. उदा. वुन्द्रं..... खंडिओ.
(सूत्र) गवये वः ।। ५४।। (वृत्ति) गवयशब्दे वकाराकारस्य उत्वं भवति। गउओ। गउआ। (अनु.) गवय या शब्दात वकारातील (वकारासह) अकाराचा उ होतो. उदा.
गउओ, गउआ.
