________________
प्राकृत व्याकरणे
४११
(अनु.) अपभ्रंश भाषेत प्रत्ययानी अन्त पावणाऱ्या किंवा प्रत्ययांनी अन्त न पावणाऱ्या
(आणि) स्त्रीलिंगात असणाऱ्या शब्दांपुढे डित् आ प्रत्यय येतो. (स्त्रीलिंगात असणाऱ्या नामांना) डित् ई प्रत्यय लागतो (सू.४.४३१) या नियमाचा प्रस्तुत नियम अपवाद आहे. उदा. पिउ... न दिट्ठ।।१।।.
(सूत्र) अस्येदे ।। ४३३।। (वृत्ति) अपभ्रंशे स्त्रियां वर्तमानस्य नाम्नो योकारस्तस्य आकारे प्रत्यये परे
इकारो भवति। धूलडिआ वि न दिट्ठ (४.४३२.१)। स्त्रियामित्येव।
झुणि कन्नडइ पइट्ठ। (४.४३२.१) । (अनु.) अपभ्रंश भाषेत स्त्रीलिंगात असणाऱ्या नामाचा जो (अन्त्य) अकार त्याचा
आकार हा प्रत्यय पुढे असता इकार होतो. उदा. धूलडिआ...दिल. स्त्रीलिंगात असणाऱ्याच (नामाच्या बाबतीत हा नियम लागतो; नाम स्त्रीलिंगी नसल्यास हा नियम लागत नाही. उदा.) झुणि...पइट्ठ.
(सूत्र) युष्मदादेरीयस्य डारः ।। ४३४।। (वृत्ति) अपभ्रंशे युष्मदादिभ्यः परस्य ईयप्रत्ययस्य डार इत्यादेशो भवति।
संदेसें काइँ तुहारेण जं संगहाँ न मिलिज्जइ। सुइणन्तरि पिएँ पाणिऍण पिअ पिआस किं छिज्जइ ।।१।।
देक्खु अम्हारा कन्तु (४.३४५.१)। बहिणि महारा कन्तु (४.३५१.१)। (अनु.) अपभ्रंश भाषेत युष्मद् इत्यादि (सर्वनामा) पुढे येणाऱ्या ईय (या प्रत्यया)
ला डित् आर असा आदेश होतो. उदा. संदेसें...छिज्जइ ।।१।।;
देक्खु...कन्तु; बहिणि...कन्तु. (सूत्र) अतो.त्तुल: ।। ४३५।। (वृत्ति) अपभ्रंशे इदंकिंयत्तदेतद्भ्यः परस्य अतो: प्रत्ययस्य डेत्तुल इत्यादेशो
भवति। एत्तुलो। केत्तुलो। जेत्तुलो। तेत्तुलो। एत्तुलो। १ सन्देशेन किं युष्मदीयेन यत् सङ्गाय न मिल्यते।
स्वप्नान्तरे पीतेन पानीयेन प्रिय पिपासा किं छिद्यते ।।
