________________
प्राकृत व्याकरणे
४०१
(सूत्र) विषण्णोक्त-वर्त्मनो वुन्न-वुत्त-विच्चं ।। ४२१।। (वृत्ति) अपभ्रंशे विषण्णादीनां वुन्नादय आदेशा भवन्ति।
विषण्णस्य वुन्नः। मइँ वुत्तउं तुहुँ धुरु धरहि कसरेहिं विगुत्ताई। पइँ विणु धवल न चडइ भरु एम्वइ वुन्नउ काइं ॥१॥ उक्तस्य वुत्तः। मई वुत्तउं (४.४२१.१)। वर्त्मनो विच्चः। जें मणु
विच्चि न माइ (४.३५०.१) । (अनु.) अपभ्रंश भाषेत विषण्ण, इत्यादि (म्हणजे विषण्ण, उक्त, आणि वर्त्मन् या
शब्दां) ना वुन्न, इत्यादि (म्हणजे वुन्न, वुत्त, आणि विच्च असे) आदेश होतात. उदा. विषण्णला वुन्न (असा आदेश):- मइँ...काई ।।१।।. उक्त ला वुत्त (हा आदेश):- मइँ वुत्तउं. वर्त्मन् ला विच्च (आदेश):- जें मणु...माइ.
(सूत्र) शीघ्रादीनां वहिल्लादयः ।। ४२२।। (वृत्ति) अपभ्रंशे शीघ्रादीनां वहिल्लादय आदेशा भवन्ति।
शीघ्रस्य वहिल्लः। एक्कु कइअह वि न आवही अन्नु वहिल्लउ जाहि। मइँ मित्तडा प्रमाणिअउ पइँ जेहउ खलु नाहिं ।।१।। झकटस्य घंधलः। जिवँ सुपरिस३ तिवँ घंघलई जिवँ नइ तिवँ वलणाई। जिव डोंगर तिवँ कोट्टरई हिआ विसूरहि काई ।।२।।
१ मया उक्तं त्वं धुरंधर गलिवृषमैः (कसरेहिं) विनाटिताः। ___ त्वया विना धवल नारोहति भरः इदानीं विषण्णः किम् ।। २ एकं कदापि नागच्छसि अन्यत् शीघ्रं यासि। __ मया मित्र प्रमाणित: त्वया यादृशः (त्वं यथा) खल: नहि ।। ३ यथा सत्पुरुषाः तथा कलहाः यथा नद्यः तथा वलनानि।
यथा पर्वताः तथा कोटराणि हृदय खिद्यसे किम् ।।