________________
प्राकृत व्याकरणे
३५५
(अनु.) चूलिकापैशाचिक भाषेत र् (या व्यंजना) च्या स्थानी ल् (हा वर्ण)
विकल्पाने होतो. उदा. पनमथ...लुई; नच्चन्तस्स....नमथ.
(सूत्र) नादि-युज्योरन्येषाम् ।। ३२७।। (वृत्ति) चूलिकापैशाचिकेऽपि अन्येषामाचार्याणां मतेन तृतीयतुर्ययोरादौ
वर्तमानयोर्युजिधातौ च आद्यद्वितीयौ न भवतः। गति: गती। धर्म: घम्मो। जीमूत: जीमूतो। झर्झरः झज्झरो। डमरुकः डमरुको। ढक्का ढक्का। दामोदरः दामोतरो। बालकः बालको। भगवती
भगवती। नियोजितम् नियोजितं। (अनु.) चूलिकापैशाचिक भाषेतही (इतर) अन्य आचार्यांच्या मते आदि असणाऱ्या
(वर्गातील) तृतीय आणि चतुर्थ व्यंजनांच्या स्थानी तसेच युज् या धातूमध्ये (त्याच वर्गातील) आद्य व द्वितीय व्यंजने येत नाहीत. उदा. गति: ....नियोजितं.
(सूत्र) शेषं प्राग्वत् ।। ३२८।। (वृत्ति) चूलिकापैशाचिके तृतीयतुर्ययोरित्यादि यदुक्तं ततोन्यच्छे षं
प्राक्तनपैशाचिकवद् भवति। नकरं। मक्कनो। अनयो! णत्वं न
भवति। णस्य च नत्वं स्यात्। एवमन्यदपि। (अनु.) (चूलिकापैशाचिक भाषेत) 'चूलिका....तुर्ययोः..' (सू.४.३२५) इत्यादि
जे (कार्य) सांगितले आहे त्या खेरीजचे उरलेले इतर कार्य पूर्वी सांगितलेल्या (४.३०३-३२४) पैशाचिक (पैशाची) भाषेप्रमाणे होते. उदा. नकरं, मक्कनो या दोहोंमध्ये न चा ण होत नाही. तसेच ण चा (मात्र) न होईल. याचप्रमाणे इतर भागही (जाणून घ्यावा).
(सूत्र) स्वराणां स्वराः प्रायोऽपभ्रंशे ।। ३२९।। (वृत्ति) अपभ्रंशे स्वराणां स्थाने प्राय: स्वरा भवन्ति। कच्चुरे काच्च। वेण
१ नगर
२ मार्गण.
३ कच्चित्
४ वीणा (वेणी)
