________________
प्राकृत व्याकरणे
३२१
(सूत्र) स्वराणां स्वराः ।। २३८।। (वृत्ति) धातुषु स्वराणां स्थाने स्वरा बहुलं भवन्ति। हवइ हिवइ। चिणइ
चुणइ। सद्दहणं सद्दहाणं। धावइ धुवइ। रुवइ रोवइ। क्वचिन्नित्यम्।
देइ। लेइ। विहेइ। नासइ। आफै। बेमि३। (अनु.) धातूमध्ये स्वरांच्या स्थानी (इतर) स्वर बहुलत्वाने येतात. उदा. हवइ...रोवइ.
क्वचित् (हे इतर स्वर) नित्य येतात. उदा. देइ...नासइ. आर्ष प्राकृतात :
बेमि. (सूत्र) व्यञ्जनाददन्ते ।। २३९।। (वृत्ति) व्यञ्जनान्ताद्धातोरन्ते अकारो भवति। भमइ। हसइ। कुणइ। चुम्बइ। __ भणइ। उवसमइ। पावइ। सिञ्चइ। रुन्धइ। मुसइ। हरइ। करइ।
शबादीनां च प्रायः प्रयोगो नास्ति। (अनु.) व्यंजनान्त धातूंच्या अन्ती अकार येतो. उदा. भमइ...करइ. पण शप्,
इत्यादि (धातूं) चा प्रयोग प्राय: (दिसून येत) नाही. (सूत्र) स्वरादनतो वा ।। २४०।। (वृत्ति) अकारान्तवर्जितात्स्वरान्ताद्धातोरन्ते अकारागमो वा भवति। पाइ५
पाअइ। धाइ धाअइ। जाइ जाअइ। झाइ झाअइ। जम्भाइ जम्भाअइ। उव्वाइ उव्वाअइ। मिलाइ मिलाअइ। विक्केइ विक्केअइ। होऊण
होइऊण। अनत इति किम्? चिइच्छइ६। दुगुच्छइ। (अनु.) अकारान्त धातु सोडून, इतर स्वरान्त धातूंच्या अन्ती अकाराचा आगम
विकल्पाने होतो. उदा. पाइ...होइऊण. अकारान्त धातु सोडून, असे का म्हटले ? (कारण अकारान्त धातू पुढे असा अकार-आगम होत नाही.
उदा.) चिइच्छइ, दुगुच्छइ. १ क्रमाने :- भू, चि, श्रद्धान, धाव्, रुद् २ क्रमाने :- दा, ला, विभी, नश्. ३ ब्रू ४ क्रमाने :- भ्रम, हस्, कृ-कुण, चुम्ब्, भण, उपशम्, प्राप्, सिच्-सिञ्च्, रुध्-रुन्ध्,
मुष्, हृ-हर्, कृ-कर् ५ क्रमाने:- पा, धाव/धा, या, ध्यै, जृम्भ, उद्वा, म्लै, विक्री, भू. ६ चिकित्सति
७ जुगुप्सति.