________________
३२०
( सूत्र ) ऋवर्णस्यारः ।। २३४।।
(वृत्ति) धातोरन्त्यस्य ऋवर्णस्य अरादेशो भवति । करइ । धरई । मरइ । वरइ। सरइ । हरइ । तरइ । जरइ ।
(अनु.) धातूच्या अन्त्य ऋ वर्णाला अर असा आदेश होतो. उदा. करइ... जरइ.
( सूत्र ) वृषादीनामरि: ।। २३५।।
( वृत्ति) वृष इत्येवंप्रकाराणां धातूनाम् ऋवर्णस्य अरि: इत्यादेशो भवति । वृष् वरिसइ । कृष् करिसइ । मृष् मरिसइ । हृष् हरिसइ । येषामरिरादेशो दृश्यते ते वृषादयः।
(अनु.) वृष् इत्यादि प्रकारच्या धातूंच्या ऋ वर्णाला अरि असा आदेश होतो. उदा. वृष् वरिसइ...हरिसइ. ज्यां (धातू) मध्ये अरि असा आदेश होतो ते वृष् इत्यादि (प्रकारचे धातु) होत.
( सूत्र ) रुषादीनां दीर्घः ।। २३६ ।।
(वृत्ति) रुष इत्येवंप्रकाराणां धातूनां स्वरस्य दीर्घो भवति । रूसइ । तूसइ । सूसइ। दूसइ । पूसइ । सीसइ । इत्यादि ।
(अनु.) रुष् इत्यादि प्रकारच्या धातूंच्या ( ह्रस्व) स्वराचा दीर्घ (स्वर) होतो. उदा. रूसइ...सीसइ, इत्यादि.
( सूत्र ) युवर्णस्य गुण: ।। २३७।।
(वृत्ति) धातोरिवर्णस्य च कियपि गुणो भवति । जेऊण ३ । नेऊण । नेइ । नेन्ति। उड्डेड्५। उड्डेन्ति' । मोत्तूण ६ । सोऊण' । क्वचिन्न भवति। नीओ'। उड्डीणो ।
चतुर्थः पादः
(अनु.) धातूच्या इ वर्णाचा क्ड़्त् िप्रत्यय पुढे असतानाही गुण होतो. उदा. जेऊण...सोऊण. क्वचित् (असा गुण) होत नाही. उदा. नीओ, उड्डीणो.
१ क्रमाने
२ क्रमा
३ जि
:- कृ, धृ, मृ, वृ, सृ, हृ, तृ, जृ
रुष्, तुष्, शुष्, दुष्, पुष्, शिष्.
४
५ उड्डी
६ मुच्
--
७ श्रु
८ न
९ उड्डीन
