________________
प्राकृत व्याकरणे
३१९
(सूत्र) शकादीनां द्वित्वम् ।। २३०।। (वृत्ति) शकादीनामन्त्यस्य द्वित्वं भवति। शक् सक्कइ। जिम् जिम्मइ। लग्
लग्गइ। मग् मग्गइ। कुप् कुप्पइ। नश् नस्सइ। अट् परिअट्टइ।
लुट् पलोट्टइ। तुट तुट्टइ। नट नट्टइ। सिव् सिव्वइ। इत्यादि। (अनु.) शके, इत्यादि (धातूं) च्या अन्त्य वर्णाचे द्वित्व होते. उदा. शके सक्कइ...सिव्
सिव्वइ, इत्यादि.
(सूत्र) स्फुटि-चलेः ।। २३१॥ (वृत्ति) अनयोरन्त्यस्य द्वित्वं वा भवति। फुट्टइ फुडइ। चल्लइ चलइ। (अनु.) (स्फुट आणि चल्) यां (धातूं) च्या अन्त्य वर्णाचे द्वित्व विकल्पाने होते.
उदा. फुट्टइ...चलइ.
(सूत्र) प्रादेर्मीलेः ।। २३२।। (वृत्ति) प्रादेः परस्य मीलेरन्त्यस्य द्वित्वं वा भवति। पमिल्लइ३ पमीलइ।
निमिल्लइ निमीलइ। संमिल्लइ संमीलइ। उम्मिल्लइ उम्मीलइ। प्रादेरिति
किम् ? मीलइ। (अनु.) उपसर्गा (प्रादेः) पुढील मील् (या धातू) च्या अन्त्य व्यंजनाचे द्वित्व
विकल्पाने होते. उदा. पमिल्लइ...उम्मीलइ. उपसर्गापुढील (मील् धातूच्या) असे का म्हटले आहे ? (कारण मागे उपसर्ग नसल्यास, मील च्या अन्त्य वर्णाचे द्वित्व होत नाही. उदा.) मीलइ.
(सूत्र) उवर्णस्यावः ।। २३३।। (वृत्ति) धातोरन्त्यस्योवर्णस्य अवादेशो भवति। न्हुङ् निण्हवइ । हु निहवइ ।
च्युङ् चवइ। रु रवइ। कु कवइ। सू सवइ, पसवई। (अनु.) धातूच्या अन्त्य उ-वर्णाला अव असा आदेश होतो. उदा. ह्ल (गुङ्)
निण्हवइ...पसवइ.
१ परि+अट् ४ नि+हनु
२ प्र+लुट् ५ नि+हु
३ प्र,नि,सं, उद् हे उपसर्ग मागे असणारा मील ६ प्र+सू
