________________
१८४
द्वितीयः पादः
(अनु.) हुं असे (हे अव्यय) दान इत्यादि (म्हणजे दान, पृच्छा आणि निवारण)
(करण्याचे) प्रसंगी वापरले जाते. उदा. दान (प्रसंगी) :- हुं गेण्ह...च्चिअ. पृच्छा करताना :- हुं...सब्भावं. निवारण करताना :- हुं...समोसर.
(सूत्र) हु खु निश्चय-वितर्क-संभावन-विस्मये ।। १९८।। (वृत्ति) हु खु इत्येतौ निश्चयादिषु प्रयोक्तव्यौ। निश्चये। तं पि हु' अच्छिन्नसिरी।
तं खु' सिरीएँ रहस्सं। वितर्कः ऊहः संशयो वा। ऊहे। न हु णवरं संगहिआ। एअं खु हसइ। संशये। जलहरो' खु धूमवडलो खु। संभावने। तरीउं ण हु णवर इमं। एअं खु हसइ। विस्मये। को खु
एसो सहस्स-सिरो। बहुलाधिकारादनुस्वारात्परो हुर्न प्रयोक्तव्यः। (अनु.) निश्चय इत्यादि (म्हणजे निश्चय, वितर्क, संभावन आणि विस्मय हे)
दाखविताना हु आणि खु असे हे दोन शब्द वापरावेत. उदा. निश्चय दाखविताना:- तं पि...रहस्सं. वितर्क म्हणजे ऊह (विचार) किंवा संशय (असा अर्थ आहे). ऊह दाखविताना:- न हु...हसइ. संशय दाखविताना:जलहरो...खु. संभावन दाखविताना:- तरीउं...हसइ. विस्मय दाखविताना:को...सिरो. बहुलचा अधिकार असल्यामुळे अनुस्वाराच्या पुढे हु (हे अव्यय) वापरू नये.
(सूत्र) ऊ गर्हाक्षेप-विस्मय-सूचने ।। १९९।। (वृत्ति) ऊ इति गर्दादिषु प्रयोक्तव्यम्। गर्हा। ऊ णिल्लज्ज। प्रक्रान्तस्य वाक्यस्य
विपर्यासाशंकया विनिवर्तनलक्षण आक्षेपः। ऊ किं मए भणिअं। विस्मये। ऊ१० कह मुणिआ अहयं। सूचने। ऊ केण११ न विण्णायं।
१ त्वं अपि (हु) अच्छिन्नश्रीः। ३ न (हु णवरं) संगृहीता। ५ जलधरः (खु) धूमपटलः (खु)। ७ कः (खु) एषः सहस्त्रशिराः। ९ (ऊ) किं मया भणितम्। ११ (ऊ) के न विज्ञातम्।
२ त्वं/तद् (खु) श्रियः रहस्यम्। ४ एतद् (खु) हसति। ६ तरीतुं न (हु णवर) इदम्। ८ (ऊ) निर्लज्ज। १० (ऊ) कथं ज्ञाता अहम्।