________________
प्राकृत व्याकरणे
१७५
त्व इत्यादि प्रत्यय विकल्पाने स्वार्थे म्हणून लागतो. उदा. मूदुकत्वेन मउअत्तयाइ. आतिशायिकत्वाचे आतिशायिकत्व दाखविणारा प्रत्यय संस्कृतप्रमाणेच सिद्ध होतो. उदा. जेट्टयरो, कणिट्ठयरो.
(सूत्र) विद्युत्पत्रपीतान्धाल्लः ।। १७३।। (वृत्ति) एभ्यः स्वार्थे लो वा भवति। विजुला। पत्तलं। पीवलं पीअलं।
अन्धलो। पक्षे। विजू। पत्तं। पीअं। अन्धो। कथं जमलं। यमलमिति
संस्कृतशब्दाद् भविष्यति।। (अनु.) विद्युत, पत्र, पीत आणि अन्ध या शब्दापुढे ल असा स्वार्थे प्रत्यय विकल्पाने
येतो. उदा. विजुला...अंधलो. (विकल्प-) पक्षी:- विजू...अंधो. जमल हे रूप कसे होते ? यमल या संस्कृत शब्दापासून ते रूप होईल.
(सूत्र) गोणादयः ।। १७४।। (वृत्ति) गोणादय: शब्दा अनुक्तप्रकृतिप्रत्ययलोपागमवर्णविकारा बहुलं
निपात्यन्ते। गौः गोणो गावी। गाव: गावीओ। बलीवर्दः बइल्लो। आप: आऊ। पञ्चपञ्चाशत् पञ्चावण्णा पणपन्ना। त्रिपञ्चाशत् तेवण्णा। त्रिचत्वारिंशत् तेआलीसा। व्युत्सर्ग: विउसगो। व्युत्सर्जनं वोसिरणं। बहिर्मैथुनं वा बहिद्धा। कार्यं णामुक्कसि। क्वचित् कत्थइ। उद्वहति मुव्वहइ। अपस्मारः वम्हलो। उत्पलम् कन्दुटें। धिधिक् छिछि धिद्धि। धिगस्तु धिरत्थु। प्रतिस्पर्धा पडिसिद्धी पाडिसिद्धी। स्थासकः चंचिकं। निलय: निहेलणं। मघवान् मघोणो। साक्षी सक्खिणो। जन्म जम्मणं। महान् महन्तो। भवान् भवन्तो। आशी: आसीसा। क्वचिद् हस्य डुभौ। बृहत्तरम् वड्डयरं। हिमोरः भिमोरो। क्लस्य डः। क्षुल्लकः खुड्डओ। घोषाणामतनो गायन: घायणो। वड: वढो। ककुदं ककुधं। अकाण्डम् अत्थक्कं । लजावती लज्जालुइणी। कुतूहलम् कुड्डं। चूत: मायन्दो। माकन्दशब्दः संस्कृतेऽपीत्यन्ये। विष्णुः भट्टिओ। श्मशानम् करसी। असुराः अगया। खेलम् खेड्डु। पौष्पं रज: तिंगिच्छि। दिनम्
A-Proof