Page Text
________________
१७०
द्वितीयः पादः
किंवा डावत् यां (प्रत्ययां) चे डित् असणारे एत्तिअ, एत्तिल्ल आणि एद्दह असे आदेश होतात आणि एतद् चा लोप होतो. उदा. इयत्...एद्दहं.
(सूत्र) कृत्वसो हुत्तं ।। १५८।। (वृत्ति) वारे कृत्वस् (हे.७.२) इति यः कृत्वस् विहितस्तस्य हुत्तमित्यादेशो
भवति। सयहत्तं । सहस्सहत्तं। कथं प्रियाभिमुखं पियहत्तं ।
अभिमुखार्थेन हुत्तशब्देन भविष्यति। (अनु.) वारे कृत्वस्' या सूत्राने जो कृत्वस् प्रत्यय सांगितलेला आहे त्याला हुत्तं
असा आदेश होतो. उदा. सयहुत्तं, सहस्सहुत्तं. (मग) प्रियाभिमुखं (या शब्दाचे वर्णान्तर) पियहुत्तं असे कसे होते? अभिमुख या अर्थी असणाऱ्या हुत्त या शब्दामुळे (ते वर्णान्तर) होईल.
(सूत्र) आल्विल्लोल्लालवन्तमन्तेत्तेरमणा मतो: ।। १५९।। (वृत्ति) आलु इत्यादयो नव आदेशा मतो: स्थाने यथाप्रयोगं भवन्ति। आलु।
नेहालू'। दयालू। ईसालू। लजालुआ। इल्ल। सोहिल्लो। छाइल्लो। जामइल्लो। उल्ल। विआरुल्लो । मंसुल्लो। दप्पुल्लो। आल। सद्दालो५ जडालो। फडालो। रसालो। जोण्हालो। वन्त। धणवन्तो। भत्तिवन्तो। मन्त। हणुमन्तो । सिरिमन्तो। पुण्णमन्तो। इत्त। कव्वइत्तो। माणइत्तो। इर। गव्विरो । रेहिरो। मण। धणमणो१०। केचिन्मादेशमपीच्छन्ति।
हणुमा११। मतोरिति किम् ? धणी१२। अत्थिओ। (अनु.) आलु इत्यादि (म्हणजे आलु, इल्ल, उल्ल, आल, वंत, मंत, इत्त, इर आणि
मण असे) नऊ आदेश मत् या प्रत्ययाच्या स्थानी वाङ्मयात जसा प्रयोग (वापर) असेल त्याप्रमाणे होतात. उदा. आलुः :- नेहालू...लज्जालुआ. इल्ल :- सोहिल्लो...जामइल्लो. उल्ल :- विआरुल्लो...दप्पुल्लो. आल :
१ शतकृत्वः, सहस्रकृत्वः. २ स्नेहालु, दयालु, ईर्ष्यालु, लज्जावती. ३ शोभा, छाया, याम. ४ विकार (विचार), मांस, दर्प. ५ शब्द, जटा, फटा, रस, ज्योत्स्ना . ६ धन, भक्ति. ७ हनुमत्, श्रीमत्, पुण्यमत् ८ काव्य, मान ९ गर्व, शोभावत्. १० धन ११ हनुमत् १२ धनिन्, अर्थिक.
| SR No. | 007791 |
| Book Title | Prakrit Vyakaran |
| Original Sutra Author | Hemchandracharya |
| Author | |
| Publisher | Shrutbhuvan Sansodhan Kendra |
| Publication Year | 2015 |
| Total Pages | 594 |
| Language | Sanskrit, Marathi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 2 MB |