________________
प्राकृत व्याकरणे
१५७
सिआवाओ। भविओ। चेइ। चौर्यसम। चोरिअं। थेरिअं। भारिआ। गम्भीरिअं। गहीरिअं। आयरिओ। सुन्दरिअं। सोरिअं। वीरिअं। वरिअं।
सूरिओ। धीरिअं। बम्हचरिअं। (अनु.) स्यात् इत्यादि (म्हणजे स्यात्, भव्य आणि चैत्य या) शब्दांत तसेच चौर्य
सारख्या शब्दांत संयुक्त व्यंजनातील य च्या पूर्वी इ येतो. उदा. सिआ...चेइअं. चौर्यसम (शब्दांत) :- चोरिअं.....बम्हचरिअं.
(सूत्र) स्वप्ने नात् ।। १०८।। (वृत्ति) स्वप्नशब्दे नकारात्पूर्व इद् भवति। सिविणो। (अनु.) स्वप्न या शब्दात नकाराच्या पूर्वी इ येतो. उदा. सिविणो.
(सूत्र) स्निग्धे वादितौ ।। १०९।। (वृत्ति) स्निग्धे संयुक्तस्य नात्पूर्वी अदितौ वा भवतः। सणिद्धं सिणिद्धं। पक्षे
निद्धं। (अनु.) स्निग्ध या शब्दात, संयुक्त व्यंजनातील न च्या पूर्वी अ आणि इ विकल्पाने
होतात. उदा. सणिद्धं, सिणिद्धं. (विकल्प-) पक्षी:- निद्धं.
(सूत्र) कृष्णे वर्णे वा ।। ११०।। (वृत्ति) कृष्णे वर्णवाचिनि संयुक्तस्यान्त्यव्यञ्जनात्पूर्वी अदितौ वा भवतः।
कसणो कसिणो कण्हो। वर्ण इति किम् ? विष्णौ कण्हो। (अनु.) वर्ण (=रंग) वाचक कृष्ण या शब्दात संयुक्त व्यंजनातील अन्त्य व्यंजनाच्या
पूर्वी अ आणि इ विकल्पाने येतात. उदा. कसणो...कण्हो. वर्ण (वाचक कृष्ण या शब्दात) असे का म्हटले आहे ? (कारण कृष्ण शब्द वर्णवाचक नसून) विष्णु या अर्थी असल्यास कण्हो (असे रूप होते).
१ चौर्य, स्थैर्य, भार्या, गाम्भीर्य, गाम्भीर्य, आचार्य, सौंदर्य, शौर्य, वीर्य, वर्य, सूर्य,
धैर्य, ब्रह्मचर्य.
A-Proof
