________________
A-Proof
प्राकृत व्याकरणे
१५३
( सूत्र ) कर्णिकारे वा ।। ९५ ।।
(वृत्ति) कर्णिकारशब्दे शेषस्य णस्य द्वित्वं वा न भवति । कणिआरो
कण्णिआरो।
(अनु.) कर्णिकार या शब्दात शेष असणाऱ्या ण चे द्वित्व विकल्पाने होते. कणिआरो, कण्णिआरो.
उदा.
( सूत्र ) दृप्ते ।। ९६ ।।
(वृत्ति) दृप्तशब्दे शेषस्य द्वित्वं न भवति । दरिअ - सीहेण ।
(अनु.) दृप्त या शब्दात शेष व्यंजनाचे द्वित्व होत नाही. उदा. दरिअसीहेण.
( सूत्र ) समासे वा ।। ९७।।
(वृत्ति) शेषादेशयोः समासे द्वित्वं वा भवति । नइग्गामो २ नइगामो । कुसुमप्पयरो कुसुमपयरो। देवत्थुई देवथुई । हरक्खन्दा हरखन्दा। आणालक्खम्भो आणालखम्भो। बहुलाधिकारादशेषादेशयोरपि । सप्पिवासो सपिवासो। बद्धप्फलो बद्धफलो । मलय - सिहर-क्खण्डं मलयसिहरखंडं। पम्मुक्कं पमुक्कं । अहंसणं अदंसणं । पडिकूलं पडिक्कूलं । तेल्लोक्कं तेलोक्कं । इत्यादि ।
(अनु.) शेष आणि आदेश व्यंजन यांचे द्वित्व समासात विकल्पाने होते. उदा. नइग्गामो...खम्भो. बहुलचा अधिकार असल्यामुळे शेष आणि आदेश नसणाऱ्या व्यंजनांचेही (समासात द्वित्व झालेले आढळते. उदा.) सप्पिवासो... तेलोक्कं इत्यादि.
( सूत्र ) तैलादौ ।। ९८ ।।
(वृत्ति) तैलादिषु अनादौ यथादर्शनमन्त्यस्यानन्त्यस्य च व्यञ्जनस्य द्वित्वं भवति। तेल्लं । मण्डुक्को । वेइल्लं । उज्जू । विड्डा । वहुत्तं। अनन्त्यस्य। सोत्तं। पेम्मं। जुव्वणं। आर्षे । पडिसोओ । विस्सोअसिआ। तैल।
१ दृप्तसिंहेन २ नदीग्राम, कुसुमप्रकर, देवस्तुति, हर- स्कन्दौ, आलानस्तम्भ. ३ स-पिपास, बद्ध-फल, मलय - शिखर - खण्ड, प्रमुक्त, अदर्शन, प्रतिकूल, त्रैलोक्य. ४ प्रतिस्त्रोतस्, विस्रोतसिका.
