________________
A-Proof
प्राकृत व्याकरणे
( सूत्र ) सूक्ष्म - श्न - ष्ण-स्न-ह्न -ह्ण-क्ष्णां हः ।। ७५ ।। ( वृत्ति) सूक्ष्मशब्दसम्बन्धिन: संयुक्तस्य श्नष्णस्नह्नह्णणां च णकाराक्रान्तो हकार आदेशो भवति। सूक्ष्मं सण्हं । श्न। पण्हो । सिण्हो। ष्ण। विण्हू'। जिन्हू। कण्हो। उण्हीसं । स्न। जोण्हा । ण्हाओ। पण्हुओ। ह्न। वण्ही । जण्हू। ह्ण। पुव्वण्हो' । अवरण्हो । क्ष्ण । सहं । तिण्हं । विप्रकर्षे तु कृष्णकृत्स्नशब्दयोः कसणो । कसिणो ।
(अनु.) सूक्ष्म या शब्दाशी संबंधित असणाऱ्या (क्ष्म या) संयुक्त व्यंजनाचा आणि श्न, ष्ण, स्न, ह्न, ह्ण आणि क्ष्ण यां (संयुक्त व्यंजनां) चा णकाराने युक्त हकार (म्हणजे ण्ह) असा आदेश होतो. उदा. सूक्ष्मं सण्हं; श्न (चा ण्ह) पण्हो, सिण्हो; ष्म ( चाह) :- विण्हू...उण्हीसं; स्न (चा ह) :जोण्हा...पण्हुओ; ह्न (चा ण्ह) :- वण्ही, जण्हू; ह्ण (चा ह) पुव्वण्हो, अवरण्हो; क्ष्ण ( चा ह) :- सण्हं, तिण्हं. तथापि स्वरभक्ति झाली असताना कृष्ण आणि कृत्स्न या शब्दांची कसणो आणि कसिणो ( अशी वर्णान्तरे होतात).
:
१४५
(सूत्र) ह्नो ल्ह: ।। ७६।।
(वृत्ति) ह्न: स्थाने लकाराक्रान्तो हकारो भवति। कल्हारं ।" पल्हाओ । (अनु.) ह्रच्या स्थानी लकाराने युक्त हकार (म्हणजे ल्ह) होतो. उदा. कल्हारं,
पल्हाओ.
१ प्रश्न, शिश्न
३ ज्योत्स्ना, स्नात, प्रस्तुत
५ पूर्वाह्न, अपराह्न
७ कह्लार, प्रह्लाद
( सूत्र ) कगटडतदपशषस क पामूर्ध्वं लुक् ।। ७७ ।। (वृत्ति) एषां संयुक्तवर्णसम्बन्धिनामूर्ध्वं स्थितानां लुग् भवति । क। भुत्तं । सित्थं । ग। दुद्धं । मुद्धं । ट। ष्टपदः छप्पओ। कट्फलम् कप्फलं ।
२ विष्णु, जिष्णु, कृष्ण, उष्णीष
४ वह्नि,
जह्नु
६ श्लक्ष्ण, तीक्ष्ण
८ भुक्त, सिक्थ
:
९ दुग्ध, मुग्ध
