________________
१४०
द्वितीयः पादः
(=म्ब) होतो. उदा. तम्बं, अम्बं. अम्बिर, तम्बिर हे शब्द (मात्र) देश्य आहेत.
(सूत्र) ह्वो भो वा ।। ५७।। (वृत्ति) ह्वस्य भो वा भवति। जिब्भा जीहा। (अनु.) ह्वचा भ विकल्पाने होतो. उदा. जिब्भा, जीहा.
(सूत्र) वा विह्वले वौ वश्च ।। ५८।। (वृत्ति) विह्वले ह्वस्य भो वा भवति तत्संनियोगे च वि-शब्दे वस्य वा भो
__ भवति। भिब्भलो विब्भलो विहलो। (अनु.) विह्वल या शब्दात ह्व चा भ विकल्पाने होतो आणि त्याच्या सानिध्यामुळे
वि या शब्दातील (=अक्षरातील) व चा भ् विकल्पाने होतो. उदा. भिब्भलो....विहलो.
(सूत्र) वोर्वे ।। ५९।। (वृत्ति) ऊर्ध्वशब्दे संयुक्तस्य भो वा भवति। उन्भं उद्ध। (अनु.) उर्ध्व या शब्दात संयुक्त व्यंजनाचा भ विकल्पाने होतो. उदा. उब्भं, उद्धं.
(सूत्र) कश्मीरे म्भो वा ।। ६०।। (वृत्ति) कश्मीरशब्दे संयुक्तस्य म्भो वा भवति। कम्भारा कम्हारा। (अनु.) कश्मीर या शब्दात संयुक्त व्यंजनाचा म्भ विकल्पाने होतो. उदा. कम्भारा,
कम्हारा.
(सूत्र) न्मो म: ।। ६१॥ (वृत्ति) न्मस्य मो भवति। अधो लोपापवादः। जम्मो । वम्महो। मम्मणं। (अनु.) न्म चा म होतो. (संयुक्त व्यंजनात) नंतर (म्हणजे द्वितीय अवयव असणाऱ्या
१ जन्मन्, मन्मथ, मन्मनस्.
