________________
द्वितीय पाद
(सूत्र) संयुक्तस्य ।। १॥ (वृत्ति) अधिकारोऽयं ज्यायामीत् (२.११५) इति यावत्।
यदित ऊर्ध्वमनुक्रमिष्यामस्तत्संयुक्तस्येति वेदितव्यम्। (अनु.) (सूत्रातील संयुक्तस्य हा शब्द) हा अधिकार आहे, आणि ‘ज्यायामीत्' या
सूत्रापर्यंत त्याचा अधिकार आहे. यापुढे आम्ही जे क्रमाने सांगणार आहोत ते संयुक्त व्यंजनाच्या बाबतीत आहे असे जाणावे.
(सूत्र) शक्त-मुक्त-दष्ट-रुग्ण-मृदुत्वे को वा ।। २।। (वृत्ति) एषु संयुक्तस्य को वा भवति। सक्को सत्तो। मुक्को मुत्तो। डक्को दह्रो।
लुक्को लुग्गो। माउक्कं माउत्तणं। (अनु.) शक्त, मुक्त, दष्ट, रुग्ण आणि मृदुत्व या शब्दांत संयुक्त व्यंजनाचा क
विकल्पाने होतो. उदा. सक्को....माउत्तणं.
(सूत्र) क्षः खः क्वचित्तु छझौ ।। ३।। (वृत्ति) क्षस्य खो भवति। खओ। लक्खणं। क्चचित्तु छझावपि। खीणं
छीणं झीणं। झिज्जड़। (अनु.) क्ष चा ख होतो. उदा. खओ, लक्खणं. पण क्वचित् (क्ष चे) छ आणि झ
सुद्धा (होतात). उदा. खीणं...झिज्जइ.
(सूत्र) ष्क-स्कयो म्नि ।। ४।। (वृत्ति) अनयोर्नाम्नि सज्ञायां खो भवति। ष्क। पोक्खरं। पोक्खरिणी।
निक्खं। स्क। खंधो। खंधावारो। अवक्खंदो। नाम्नीति किम् ?
१ क्षय, लक्षण. ३ पुष्कर, पुष्करिणी, निष्क
२ क्षीण, क्षीयते. ४ स्कन्ध, स्कन्धावार, अवस्कन्द.
