SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 92
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ प्रकरण ६ : संयुक्तव्यंजन-विकार (अ) श्+च्=च्च् : निश्चल = निच्चल (म.: नीचळ), दुश्चर = दुच्चर, दुश्चरित=दुच्चरिय, निश्चेष्ट = निच्चेट्ठ, तपश्चरण = तवच्चरण. (आ) ष्+स्पर्श : (१) ष्क=क्क : दुष्कर=दुक्कर, दुष्कृत=दुक्कड, निष्कारण=निक्कारण, चतुष्क=चउक्क (म. : चौक), शुष्क = सुक्क (म.: सुके) (२) ट=ट्ट : इष्टका= इट्टगा (वीट), इष्टा = इट्टा (वीट), उष्ट्र = उट्ट (म.: उंट), उष्ट्रिका = उट्टिया (मातीचे भांडे) (३) ष्प=प्प : निष्पाप = निप्पाव, दुष्प्रेक्ष्य = दुप्पेच्छ, निष्पङ्क = निप्पंक, निष्प्रभ=निप्पह. (इ) स्+स्पर्श: (१) स्क=क्क : नमस्कार = नमक्कार, तस्कर=तक्कर, संस्कृत=सक्कय (२) स्त=त : समस्त= समत्त, दुस्तर = दुत्तर. (३) स्प=प्प : परस्पर=परोप्पर. ९१ स्पर्श + अंतस्थ स्पर्श हे अंतस्थापेक्षा अधिक बलवान् असल्याने अंतस्थाचा लोप होऊन स्पर्शाचे द्वित्व होते. (अ) स्पर्श+य : त्रैलोक्य= तेल्लोक्क. ९१ (१) क्य=क्क : वाक्य = वक्क, शाक्य = सक्क, (२) ख्य=क्ख : सौख्य=सोक्ख, व्याख्यान=वक्खाण (३) ग्य=ग्ग : वैराग्य=वेरग्ग, योग्य=जोग्ग, सौभाग्य= सोहग्ग, दौर्भाग्य = दोहग्ग. (४) च्य=च्च : अच्युत=अच्चुय, उच्चते = वुच्चइ, मुच्यते =मुच्चइ. (५) ज्य=ज्ज : राज्य= रज्ज, पूज्य = पुज्ज. (६) ट्य=ट्ट (७) ड्य=ड्ड (८) ढ्य=ड्ढ (९) प्य=प्प : नाट्य=नट्ट : कुड्य=कुड्ड (भिंत, कूड) : वैताढ्य=वेयड्ढ (पर्वतविशेष), आढ्य = अड्ढ (श्रीमंत) : कुप्यति=कुप्पइ. (१०) भ्य =ब्भ : इभ्य = इब्भ, अभ्यन्तर = अब्भंतर. टीप : संयुक्त व्यंजनातील प्रथम अवयव न् खेरीज तगर्वीय व्यंजन असून व्दितीय अवयव य् असता, त् थ् द् ध् बद्दल अनुक्रमे च् छ् ज् झ् येऊन
SR No.007784
Book TitleArdhamagdhi Vyakaran
Original Sutra AuthorN/A
AuthorK V Apte
PublisherShrutbhuvan Sansodhan Kendra
Publication Year2015
Total Pages513
LanguageMarathi
ClassificationBook_Devnagari
File Size4 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy