________________
44
चैव शब्दः पदपूरण विशेषावबोधात्मकं ज्ञानं सामान्यावबोधात्मक दर्शनं इति ज्ञानदर्शनयोर्भेदः च पुनस्तृतीयं कारणं चारित्र चर्यते प्राप्यते मोचोऽने नेति चरित्र' संयमरूपं तदिह सम्यग चारित्र एवज्ञेयं तथा चतुर्थ तपः कारण तप्यते कर्मवोऽननति तप: येनकर्मवर्ग: प्रज्वलति तत्तपीहादशविध अत्रतपसश्चारित्रात् पृथगुपादान कम्मक्षयेतपसोऽसाधारणत्वख्यापनार्थ २ एतदनुवादहारण फलमाह [नाणं चदं सण चेव चरित्तच तबोतहा एयममा मणुप्पत्ताजौवागच्छन्ति सम्गई ३] जीवाः भव्यजोवाः इम मार्ग अनुप्राप्ताः सन्तः सद्गतिं मोक्षगतिं गच्छन्ति इमं मार्गकं ज्ञानं च पुनदर्शन च : पुनश्चारित्र तथातपोजिनाज्ञाशुद्ध' वादविधं इत्यनेन ज्ञानदर्शन चारित्रतपांसि मोक्षमार्गः ये पुरुषाअनसावधानास्ते मोक्षगामिनीन याः इति भावः३ [तत्थ पञ्च विहंनाण' सुयं आभिणिबोहियं ओहिनाणञ्चतइयं मणनाणञ्च केवलं ४] तत्र ज्ञानादिष मध्ये पञ्च विधं पञ्चप्रकारं शाम' कथितं तान् पञ्च तवोतहा । एस मग्गात्ति पन्नत्तो जिणे हिं वरदंसिहि २॥ नाणंच दंसणंचे व चरितच तवोतहा । एयमग्ग मणुपत्ता जीवा गच्छंति सग्गडू३॥ तत्य पंचविहंनाणं सुयं आभिणिवोहियं । ओहिनाणं तयं मणनाणंच केवल ४॥ एवं पञ्चविहंनाणं दर्शन स्वरूपं पुनः ज्ञानदर्शन चारित्र वाह्याभ्यतरभेदस्तपः चारित्रवारभेदे तप एषः मुक्तिमार्गः प्रज्ञाप्तः उक्त: जिनैः एमुक्तिनी मार्गतीर्थ कर कह्यो प्रशस्य सम्यक्तधरैः विशिष्ट सम्यक्तना धरणहार २ ज्ञानस्वरूपं दर्शनस्वरूपं ज्ञानदर्शन पुन: चारित्र वाह्याभ्यंतरभेद स्तपस्तथा चारौत्र तप एवं मुक्ति मार्ग मनुप्राप्ताः एमागने विखे प्राप्त हुआथका जौवा: गच्छंति सइतिं जोव भलौगतिं जाई निस्संदेह ३ तत्र पंचबिधं ज्ञानं तौहां जानना पांचमेद श्रुतज्ञान १ मतिज्ञान २ तृतीयं अवधिज्ञानं ३ मनःपर्यवज्ञानं पनपर्यायज्ञान ४ केवलज्ञानं केवलवज्ञान५ एतत् पञ्चविधज्ञानं एपांचे प्रकार ज्ञान
KAXXXKARXXXXxxxxxxxxxxxa
राय धनपतसिंह बाहादुर का पा सं० उ. ४१मा भाग