________________
उ. टीका * नराणां स्त्रियो बन्धनं वर्त्तते यथा मृगाणां बन्धनं वा गुरादि विद्यते संगच्छते वशीभवति जीवा यस्मात् स सङ्गः बन्धन' इत्यर्थः अत्र मनुष्य ग्रहण अ०२ ७७
तेषामेव मैथुन संज्ञाया आधिक्यात् यथा मक्षिकाणां श्लेभासंगो बन्धनं तथा पुरुषाणां स्त्रियो बन्धनं इत्यर्थः यस्य साधो: एताः स्त्रियः परिसमन्तात् जपरिजया पण्डितबुड्या ज्ञाताः प्रत्याख्यानपरिजया प्रत्याख्याताः परित्यक्ताः अनर्थ हेतुरूपज्ञाताः अत्र प्राकृतत्वात् तृतीयास्थाने षष्टीयेन साधना स्त्रियः एतादृश्यो ज्ञाता तस्य साधो श्रामण्यं सुकृतं साध्वाचारः सफलः १६ मेधावी धर्ममर्यादावान् ताभि: स्त्रीभिर्नविहन्यात् संयम जीवीत घातेन आमानं न विनाशयेत् किन्तु आत्मगवेषकसन् चरेत् आत्मानं गवेषयतीति आत्मगवेषकः किं कृत्वा एवं आदाय एतन् ज्ञात्वा एतत् इति किं स्त्रियः पङ्कभूताः मुक्तिमार्गे कर्दमभूतः मुक्तिपथ प्रवृत्तानां बन्धकत्वेन मालिन्यकारणं स्त्रियस्मन्तौतिज्ञात्वा तस्मात् स्त्रीणां सङ्ग विहाय मया संसारात्
आत्मा निस्तारणीयः इति बुद्धिमान् १७ अत्र स्थूलभद्रकथा यथा पाटलिपुरनगर नवमी नन्दराजा तस्य राज्यचिन्ताकारकः शकडालनामा मन्त्री वर्त्तते तेन खहद्दपुत्रः स्थूलभद्नामा सौलाविलासार्थ तबगराधिवासिन्याः कोशावेश्याया रहे मुक्त स्तव तस्या मार्गितं सुवर्णादि यथेष्टं प्रेषयति हितीयपुत्रः श्रीयकनामा राजाङ्गपार्षवर्ती विहितः अस्मिन्नवसरे तनगरवास्तव्यो वररुचिनामा भट्टो नवौनकतै अष्टोत्तरशतकाव्यैनंद भूपाल प्रत्यहं स्तोति राजा च तस्मै द्रव्यदित्स : शकडालमन्त्रिमुखं विलोकते शकडालमन्त्री तु मिथ्यात्वलदिभीरु तत्काव्यानि स्ताति मन्त्रि प्रशंसां विना राजा न तस्मै किञ्चिहत्ते वररुचिना तु मन्त्रिभार्या स्ववचनामृतेन तोषिता स्वभर्तारं शकडालमन्त्रिण' प्रत्याह वररुचेः काव्यानि त्वया नृपपर्षदि व्याख्येयानि यथास्थितवस्तु प्ररूपण सम्यक्तस्य भूषण मित्यादिखवनितावची युक्त्या तत्काव्यप्रशंसनं प्रतिपत्रं प्रभाते पर्षदि भूपतः पुरी घररुचिप्रो तानि काव्यानि मन्त्रिणा प्रशंसितानि सत् प्रशंसानन्तरमेव राजा वररुचिभट्टाय दीनाराणा मष्टोत्तरशतं दत्त ततः प्रतिदिनं विप्री भूपतः पुरी
राय धनपतसिंह बाहादुर का.आ. सं० उ०४१ मा भाग.
