________________
ऋड्या पुरान्तर्भमन्नभूत् मृते च पितरित्वयि वा विदुषि सति अयं तवपैत्त्रय पदं प्राप्तस्ततो रोदिमि कपिल ऊचे अहं भणामि यशा आह पुत्र अत्र ४ तव न कोप्ये तीत्या पाठयिथात इतस्त्व श्रावस्त्यां व्रज तत्रत्वत् पिमित्र इन्द्रदत्तो ब्राह्मणस्त्वां पाठयिश्थति कपिल: श्रावस्त्यां तत्समौपङ्गतः तेन पृष्ट कस्त्व' कुत आयातः कपिलेन सर्व स्वस्वरूप मूचे तेन मित्रपुत्रत्वात् सविशेष पाठ्यते परं स्वग्राहे भोजनन्तस्य कारयितुं न शक्यते ततोऽनेन शालि भद्र नामा तवत्यो व्यवहारी प्रार्थितः यथास्थ त्वया निरन्तरं भोज्यन्देयं त्वत्प्रसादाविश्चिन्तीसौ पठति तेनापि प्रतिपन्न कपिल: शालिभद्रग्रहे प्रत्यहं भुक्त इन्द्र दत्त गुरुसमीपेऽध्येति शालिभद्रग्गृहे चैकादासी वर्तते दैवयोगात्तस्या मसौ रक्तोऽभूत् अन्यदा सा गर्भिणीजाता कपिलं प्रत्याह अहं तव पत्नौजाता
ममोदर त्वगर्भोजातः अतस्त्वयामे भरणपोषणादिकार्य कपिलस्तवचन श्रवणादृशं खिन्नः परमामति प्राप न च तस्यां रात्री निद्रां प्राप पुनस्तया भणितं २ स्वामिन् खेदं माकुर्याः मदुक्तमेक मुपायं शृणु अत्र धननामा श्रेष्ठौ वर्तते तस्ययः प्रथमं प्रभात गत्वा वर्धापयति तस्य सवर्ण माषद्दयं ददाति ततस्त्वमद्य
प्रभाते गत्वा प्रथमं वापय यथा सुवर्णमाषड़यं प्राप्न याः कपिलस्तस्यावचः श्रुत्वा मध्यरात्रा वुत्थितस्तस्य धाग्नि अपरः कश्चिमा प्रथमं यायादिति मत्वी मक्ये न गच्छन् कपिलः पुरारक्षक म्हौतः चौरधिया बद्दः प्रभात पुरस्वामिनः पुरोनौत: पुरः स्वामिना पृष्टं कस्त्वं किमर्थमईरात्री निर्गतस्तेन सकलं स्वरूपं प्रकटौवतं सत्यवादित्वात्तस्य तुष्टो राजाप्राह यत् त्वं मार्गयसि तदहं ददामि सप्राह विमृश्य मार्गयिथामि राजाप्राह याहि अशोकवनिकायां विचारय खेठं कपिलस्तत्रगत इति चिन्तयितु मारब्धवान् चेदहं सुवर्णमाषद्दयं मार्गयामि तदा तस्यादास्याः शाटिकामात्र जायते नतु आभरणानि ततः सहस्रं मार्गयामि तदापि तस्य प्राभणानि न जायन्ते ततीहं लक्षं मार्गयामि तदापि ममजात्य तुरङ्गमोत्तम गजेन्द्र प्रवर रथादि सामग्री न जायते ततः कोटिं मार्गयामौति चिन्तयत्नेव स्वयं सम्बेगमागतः सुवर्णमाषद्दयार्थ निर्गतस्थापि ममकोव्यापि तुष्टिर्नजातेति धिगिमा तृष्णामिति विचार्य
राय धनपतसिंह बाहादुर का प्रा.सं.उ.४१ मा भाग
