________________
આત્માનુશાસન
૮૩ નિશ્ચિત નથી. એવી સ્થિતિમાં શિષ્યમાં તે દોષ રહી જાય અને મરણ આવી પહોંચે તો તે દુર્ગતિમાં જઈ દુઃખી થાય. એટલા માટે શિષ્ય એમ ઇચ્છે છે કે એવા ખુશામતિયા સ્વાર્થી ગુરુ કરતાં તો જે દુષ્ટ મારા યુદ્ધમાં શુદ્ર દોષ પણ નિરંતર સૂકમતાથી દેખીને તેને અતિશય મોટું રૂપ આપીને સ્પષ્ટતાથી કહે છે તે કોઈ અપેક્ષાએ સાચા ગુરુ છે. આનું કારણ એ છે કે ભલે તે દુર્જન દુષ્ટ આશયથી કહેતો હોય પણ જેઓ આત્મહિતના અભિલાષી છે તેઓ તો એ દોષો દૂર કરીને આત્મકલ્યાણ સાધી લે છે.
શ્લોક-૧૪૨ विकाशयन्ति भव्यस्य मनोमुकुलमंशवः । रवेरिवारविन्दस्य कठोराश्च गुरूक्तयः || ગુરુવચન હોય. કઠોર તો પણ, ભવ્ય મન વિકસાવતાં;
જ્યમ કિરણ રવિનાં ચંડ તોયે કમળવન વિકસાવતાં. ભાવાર્થ – જેમ સૂર્યનાં આકરાં કિરણો કમળની નાજુક કળીને પ્રફુલ્લિત કરે છે તેમ શ્રીગુરુનાં કઠોર શિક્ષાવચનો પણ ભવ્ય જીવોનાં અંતઃકરણને પ્રફુલ્લિત (આનંદિત) કરે છે.
શ્લોક-૧૪૩ लोकद्धयहितं वक्तुं श्रोतुं च सुलभाः पुरा । दुर्लभाः कर्तृमद्यत्वे वक्तुं श्रोतुं च दुर्लभाः || પૂર્વે સુલભ હિતવાણી વક્તા તેમ શ્રોતા જન ઘણા; પણ વર્તને દુર્લભ, હવે વક્તા તથા શ્રોતા ય ના. ભાવાર્થ – પૂર્વ કાળમાં, જે ધર્મના આચરણથી આ લોક અને પરલોક બને લોકમાં હિત થાય એવા ધર્મનું વ્યાખ્યાન કરનારા તથા સાંભળનારા ઘણા જનો સુલભતાથી મળતા હતા. પરંતુ તે
