________________
૮૨
આત્માનુશાસન હે ચન્દ્રમા તું કેમ લાંછન દોષ યુક્ત અરે! થયો! જો થયો લાંછનવાન તો લાંછનમથી કાં ના થયો? શું કામ તે જ્યોત્નાતણું, તુજ દોષ વ્યક્ત કરે તને,
સર્વાગ રાહુ શ્યામ તો ના લક્ષ્ય અન્ય તણો બને. ભાવાર્થ – હે ચંદ્રમાતું મલિનતારૂપ દોષથી યુક્ત શા માટે થયો? જો તારે મલિનતાથી યુક્ત થવું જ હતું તો પૂર્ણરૂપે એ મલિનતારૂપ જ કેમ ન થયો? તારી એ મલિનતાને અતિશય પ્રગટ કરી દેનાર એ ચાંદનીથી શો લાભ? કાંઈ જ નહીં. જો તું સર્વથા મલિન થયો હોત તો એવી અવસ્થામાં રાહુની માફક દેખવામાં તો ન આવત.
શ્લોક-૧૪૧ दोषान् कांश्चन तान प्रवर्तकतया प्रच्छाद्य गच्छत्ययं साधं तैः सहसा म्रियेद्यदि गुरुः पश्चात्करोत्येष किम् । तस्मान्मे न गुरुर्गुरुर्गुरुतरान् कृत्वा लघूश्च स्फुटं बूते यः सततं समीक्ष्य निपुणं सोऽयं खलः सद्गुरुः ॥ ગુરુ જે વિવેક વિહીન ઢાંકે દોષ શિષ્યતણા સદા, જો મરે શિષ્ય તે દોષ સાથે, ગુરુ કરે હિત શું તદા? તેવા ગુરુ, નહિ મુજ ગુરુ, પણ દુષ્ટ પણ તે સદ્ગુરુ, જે અલ્પ પણ મુજ દોષ દેખી, સતત કહેતા કરી ગુરુ. ભાવાર્થ – ગુરુ વાસ્તવમાં તે કહેવાય કે જે શિષ્યને દોષો કઢાવી ઉત્તમોત્તમ ગુણોથી વિભૂષિત કરે. એમ કરવામાં ગુરુએ શિષ્યને પ્રતિકૂળ લાગે એવી કઠોરતા પણ કરવી પડે. કારણ કે તેમ કરવાથી શિષ્યનું ભવિષ્યમાં કલ્યાણ જ થાય. પરંતુ ગુર શિષ્યના દોષ દેખતા છતાં એમ વિચારે કે શિષ્યના દોષ કઢાવવા કંઈ કહીશ તો તે ક્રોધિત થશે અથવા સંઘ છોડી જશે, તો એમ સંઘ કેમ ચાલે? એવા વિચારે જો દોષ પ્રગટ ન બતાવે તો તે ગુરુપદને યોગ્ય નથી. કારણ કે મરણનો સમય કાંઈ
કઢાવી છે. ગુરુ વાસણો , સતત ર તે સગર
