________________
આત્માનુશાસન રાજ્ય જો સૌજન્યયત, ત્યમ શ્રત સહિત તપ પૂજ્ય તો, તજી રાજ્ય તપ કરતા ન લઘુ, લઘુ તપ તજે રાજ્યાર્થિ જો; તપ રાજ્યથી અતિ પૂજ્ય છે, એ ચિંતવી મતિધારી તો, ભવભીર આર્ય સમગ્ર ઉત્તમ તપ કરે ભવહારી તો. ભાવાર્થ – સૌજન્યયુક્ત અર્થાત્ ન્યાયનીતિયુક્ત રાજ્ય અને શાસ્ત્રજ્ઞાન સહિત સમ્યક્ તપ આ બને જો કે પૂજ્ય છે, પરંતુ આ બન્નેમાં પણ જે મનુષ્ય રાજ્ય છોડીને તપશ્ચરણ કરે છે તે લઘુ રહેતા નથી પણ મહાન થઈ જાય છે. પણ તેથી વિપરીત જે તપને છોડીને રાજ્ય કરે છે તે મનુષ્ય અતિ લઘુ - અતિશય નિંદ્ય ગણાય છે. એટલા માટે રાજ્ય કરતાં તપે અતિશય પૂજ્ય છે. આ પ્રકારે મનમાં વિચારીને જે બુદ્ધિમાન મનુષ્ય પાપથી ડરે છે તેણે સંસારના ભયને નષ્ટ કરનાર અને મહાન એવા સમ્યક તપને આચરવું જોઈએ.
- શ્લોક-૧૩૯ पुरा शिरसि धार्यन्ते पुष्पाणि विबुधैरपि । पश्चात्पादोऽपि नास्पाक्षीत् किं न कुर्याद् गुणक्षतिः ॥ દેવો ધરે મસ્તક પરે, પુષ્પો પ્રથમ પુજાય છે; પછી ચરણ પણ સ્પર્શે નહીં! શું ગુણક્ષયે ના થાય તો! ભાવાર્થ – જે પુષ્પોને પહેલાં દેવ પણ શિર પર ધારણ કરે છે તેને પછીથી (કરમાઈ ગયે) પગ પણ સ્પર્શતા નથી. જુઓ! ગુણની હાનિ શું નથી કરતી? અર્થાત્ તે સર્વ અનર્થ કરે છે.
લીક-૧૪૦ हे चन्द्रमः किमिति लाञ्छनवानभूस्त्वं तद्वान् भवेः किमिति तन्मय एव नाभूः । किं ज्योत्स्नया मलमलं तव घोषयन्त्या स्वर्भानुवन्ननु तथा सति नासि लक्ष्यः ॥
