________________
૭૬
આત્માનુશાસન
થઈ, ફરી નીકળવા પામતા નથી; અર્થાત્ નરકાદિ દુર્ગતિઓમાં જઈ પડે છે, જ્યાંથી ફરી ઉત્તમ મનુષ્યભવ પામી શકતા નથી.
શ્લોક-૧૩૦
पापिष्ठैर्जगतीविधीतमभितः प्रज्वाल्य रागानलं क्रुद्धैरिन्द्रियलुब्धकैर्भयपदैः संत्रासिताः सर्वतः I हन्तैते शरणैषिणो जनमृगाः स्त्रीछद्मना निर्मितं घातस्थानमुपाश्रयन्ति मदनव्याधाधिपस्याकुलाः ॥ અત્યન્ત પાપી ક્રૂર ઇંદ્રિય વ્યાધ રાગાનલ વડે, સર્વત્ર ત્રાસિત જન મૃગો હા! સ્ત્રી શરણમાં જઈ પડે; પણ કામ વ્યાધાધિપતિનું ઘાતસ્થાનક સ્ત્રી ખરે! ત્યાં નષ્ટ થાયે, તેથી દૂર રહી, સુજ્ઞ દુર્ગતિ દુઃખ હરે. ભાવાર્થ
',
હાય! ઘણા દુ:ખની વાત છે કે અતિશય પાપી, ક્રૂર અને ભય ઉપજાવનાર ઇન્દ્રિયોરૂપ શિકારીઓ, સંસારરૂપ વિધીત(મૃગાદિને રહેવાનાં સ્થાન)ની ચારે બાજુ રાગરૂપ અગ્નિ સળગાવે છે, જેથી સર્વ તરફથી પીડા પામેલાં અને અત્યંત વ્યાકુળ થયેલાં પુરુષરૂપ હરણો પોતાના બચાવ માટે અંતિમ શરણ ચાહતાં-શોધતાં, કામરૂપ વ્યાધરાજ(શિકારીઓના સ્વામી)એ બનાવેલાં સ્ત્રીરૂપ કપટસ્થાન (ફંદા) તરફ દોડીને ફસાઈ જાય છે.
શ્લોક-૧૩૧
-
तपोऽग्निना
भयजुगुप्सयोरास्पदं शरीरमिदमर्धदग्धशववन्न किं પશ્યશિ । वृथा व्रजसि किं रतिं ननु न भीषयस्यातुरो निसर्गतरलाः स्त्रियस्त्वदिह ताः स्फुटं बिभ्यति ॥
अपत्रप
નિર્લજ્જ હે! તપ અગ્નિથી ભય ગ્લાનિનું તો સ્થાન આ, જોતો નથી તન તારું શબવત્ અર્ધદગ્ધ સમાન આ; રતિ વ્યર્થ કરતો વિષય વ્યાકુળ, શું તું ભય ન પમાડતો?
