________________
આત્માનુશાસન
૭૫ છે. હે ભવ્ય! જો એ મુક્તિરમાને વરવાની તારી અનન્ય ઇચ્છા હોય તો તું રત્નત્રયાદિ ઉત્તમ ગુણરૂપ આભૂષણોથી અલંકૃત થા! લૌકિક સ્ત્રીઓનો સહવાસ તો શું, તેમની વાત પણ ન કર. એ મોક્ષલક્ષ્મીરૂપ મનોહર નાયિકામાં જ તારો અનુરાગ દિન પ્રતિદિન વધાર. કારણ કે સ્ત્રીઓ પ્રાયે ઈર્ષાયુક્ત સ્વભાવની હોય છે. જો તું સંસારસ્ત્રીને પ્રેમ કરતો હશે તો તું મુક્તિરમાનું પ્રેમપાત્ર નહીં બની શકે.
-૧૨૯ वचनसलिलैहासस्वच्छस्तरङ्गसुखोदरैः वदनकमलैर्बाह्ये रम्याः स्त्रियः सरसीसमाः । इह हि बहवः प्रास्तप्रज्ञास्तटेऽपि पिपासवो विषयविषमग्राहग्रस्ताः पुनर्न समुद्गताः || વચનો વિમલ જળ, સુખ તરંગે, વદનકમળે, બાહ્ય જ્યાં, સ્ત્રીરૂપ સરોવર રમ્ય બુદ્ધિહીન પિપાસુ જાય ત્યાં; પણ વિષમ વિષયો મગર કાંઠે પકડી નીચે લઈ જતા,
ત્યાં કાલકવલિત થઈ જતાં, ફરી કદી ન ઉપર આવતા. ભાવાર્થ – સ્ત્રીઓ નાના તળાવ જેવી બહારથી રમણીય લાગે છે. સરોવર જેમ ચંચળ તરંગો સહિત સ્વચ્છ જળ અને કમળોથી સુશોભિત હોય છે તેમ એ સ્ત્રીઓ પણ તરંગો સમાન ચંચળ સુખને ઉત્પન્ન કરનારી હાસ્યયુક્ત મનોહર વચનોરૂપ જળથી તથા મુખરૂપ કમળોથી રમણીય હોય છે. જેવી રીતે ઘણા બુદ્ધિહીન મૂર્ણ જીવો તૃષાથી પીડિત થઈ સરોવર પાસે જાય છે, ત્યાં કિનારા ઉપર જ ભયાનક મગરમચ્છ આદિ હિંસક પ્રાણીના માસ બની મરણ પામે છે, પણ પાછા ત્યાંથી નીકળવા પામતા નથી. તેવી જ રીતે ઘણા અજ્ઞાની જીવો પણ વિષયતૃષ્ણાથી વ્યાકુળ થઈ સ્ત્રીઓની પાસે જાય છે અને હિંસક જળજંતુ સમાન અતિશય ભયંકર વિષયોથી ગ્રસ્ત થઈ, તેમાં અતિ આસક્ત
