________________
૬૮
આત્માનુશાસન ભાવાર્થ – જો જ્ઞાન કાંડું પકડીને રોકનાર ન હોય તો એવો વિવેકી પુરુષ કોણ હોય કે જે આવા શરીરમાં અડધી ક્ષણ પણ રહેવાનું સહન કરે? જીવ સંસારમાં અનેક પ્રકારનાં દુઃખ ભોગવે છે તે કેવળ શરીરના સંબંધને લીધે છે. એટલા માટે કોઈ પણ વિવેકી જીવ એવા શરીર સાથે એક ક્ષણ પણ રહેવા ઈચ્છે નહીં. પણ જ્ઞાન અર્થાત્ વિચાર એમ કહે છે કે આ શરીરથી મોક્ષરૂપ ઈષ્ટ સિદ્ધિ પ્રાપ્ત કરી લેવી છે. તેથી આ પ્રયોજન અર્થે જ તે આવા શરીરમાં રહે છે.
શ્લોક-૧૧૮ समस्तं साम्राज्यं तृणमिव परित्यज्य भगवान् तपस्यन् निर्माणः क्षुधित इव दीनः परगृहान् । किलाटद् भिक्षार्थी स्वयमलभमानोऽपि सुचिरं न सोढव्यं किं वा परमिह परैः कार्यवशतः ॥ તૃણવત્ તજી ભગવાન સઘળી રાજ્ય લક્ષ્મી તપ કરે, તજી માન પોતે દીન સમ ભિક્ષાર્થ ઘર ઘર જો કરે; ચિરકાળ ભિક્ષા ના મળે તો સ્વયં પરિષહ તે સહે, સહવું શું અન્ય તો ન સઘળું, કાર્યસિદ્ધિ યદિ ચહે? ભાવાર્થ – જે ઋષભદેવ ભગવાને સમસ્ત રાજ્યવૈભવને તૃણ સમાન તુચ્છ ગણીને છોડી દીધો હતો અને તપશ્ચરણનો સ્વીકાર કર્યો હતો તે પણ નિરભિમાનપણે સુધાથી પીડિત દરિદ્ર સમાન ભિક્ષા માટે સ્વયં બીજાઓને ઘેર ભમ્યા અને છતાં તેમને નિરંતરાય આહાર ન મળ્યો. આ પ્રમાણે તેમને આહાર માટે છ છ માસ ભમવું પડ્યું. તો પછી અન્ય સાધારણ માણસો કે મહાપુરુષોએ પોતાના પ્રયોજનની સિદ્ધિ માટે આ વિશ્વમાં પરિષદાદિ શું શું સહેવું ન જોઈએ? અર્થાત્ મોક્ષાર્થીએ મોક્ષપુરુષાર્થની સિદ્ધિ માટે સર્વ કાંઈ સહન કરવું એ યોગ્ય જ
