________________
પર
આત્માનુશાસન પાડી નાખવા આદિથી તને તિરસ્કૃત કર્યો છે. તો હવે જો તો ખરી કે એ વિધિ તારું આટલું આટલું અહિત કરનાર હોવા છતાં આજે પણ તું તેને જ વશ રહેવા ઈચ્છે છે!
શ્લોક-૯૧ अश्रोत्रीव तिरस्कृतापरतिरस्कारश्रुतीनां श्रुतिः चक्षुर्वीक्षितुमक्षम तव दशां दूष्यामिवान्ध्यं गतम् । भीत्येवाभिमुखांतकादतितरां कायोऽप्ययं कम्पते निष्कम्पस्त्वमहो प्रदीप्तभवनेऽप्यासे (स्से) जराजर्जरे || પરકૃત નિન્દા સુણી ન શકતાં કાન નષ્ટ થયા ખરે! દુર્દશા નિન્દ ન જોઈ શકતાં ચક્ષુ અંધ થયાં અરે! યમ નિકટ જોતાં ભયથી કંપે શરીર તારું જો અતિ, નિષ્કપ તું ત્યાં! જરા જર્જર ઘર બળે! કર હિત રતિ. ભાવાર્થ – હે વૃદ્ધ! તારા કાન બીજાઓનાં નિંદાવાક્યો સાંભળવાની અનિચ્છાથી જ જાણે તિરસ્કૃત અર્થાત્ નષ્ટ, બહેરા થઈ ગયા છે. નેત્ર જાણે તારી દયાજનક અવસ્થા દેખવામાં અસમર્થ હોવાથી અંધપણાને પામ્યાં છે. આ શરીર પણ તારી નજીક આવી રહેલ યમ(મૃત્યુ)થી જાણે કે ભયભીત થઈને અતિશય કંપવા લાગ્યું છે. છતાં આશ્ચર્ય છે કે જરાથી કેવળ જીર્ણ થઈ રહેલા અને અગ્નિથી બની રહેલા ઘર સમાન આ શરીરમાં તું નિશ્ચળપણે, નિશ્ચિત થઈને બેસી રહ્યો છે!
શ્લીક-૨ अतिपरिचितेष्ववज्ञा नवे भवेत् प्रीतिरिति हि जनवादः । तं किमिति मृषा कुरुषे दोषासक्तो गुणेष्वरतः ॥ અતિ પરિચિતમાં અનાદર, રતિ નવીનમાં સૌની બને; ક્યમ કથન મિથ્યા એ કરે, રહી દોષરત, ગુણ અવગણે.
