________________
૪૪
ઉદ્યમશીલ રહેવા યોગ્ય છે.
આત્માનુશાસન
उत्पाद्य मोहमदविह्वलमेव विश्वं વેષા: स्वयं गतघृणष्ठकवद्यथेष्टम् । संसारभीकरमहागहनान्तराले
हन्ता निवारयितुमत्र हि कः સમર્થઃ ॥
-
શ્લોક
-
! સ્વયં કરી દે મોહમદથી વિધિ વિદ્મળ વિશ્વને, નિર્દય થઈ પછી ઠગ સમો, ઇચ્છા મુજબ દંતા બને; અતિ અતિ ભયંકર ભવરૂપી વનમધ્ય જીવને તે હશે, કહો કોણ તેને વારવા, કદી શક્તિશાળી ત્યાં બને? ભાવાર્થ કર્મરૂપ બ્રહ્મા (વિધિ) સમસ્ત વિશ્વને મોહરૂપ મદિરાથી મૂર્છિત, બેભાન બનાવીને પછી સ્વયં ઠગની સમાન નિર્દય બનીને, સંસારરૂપ ભયંકર મહાવનની મધ્યમાં તેનો મન ફાવે તેમ ઘાત કરે છે. ત્યાં તેની રક્ષા કરવા બીજો કોણ સમર્થ છે? અર્થાત્ બીજો કોઈ તેની રક્ષા કરી શકતો નથી. તે પોતે જો હિતાહિતનો વિવેક પામી મોહથી રહિત થાય તો અવશ્ય સંસારતાપથી બચી શકે છે.
શ્લોક
कदा कथं कुतः कस्मिन्नित्यतयः खलोऽन्तकः 1 प्राप्नोत्येव किमित्याध्वं यतध्वं શ્રેયસે વ્રુધા: ||
-
યમ પ્રાપ્ત ક્યારે ક્યાંથી ક્યાં કે કઈ રીતે નહિ જ્ઞાત એ; નિશ્ચિંત તો કાં? સુજ્ઞ, સત્વર શ્રેય સાધો ભ્રાત હે! ભાવાર્થ એ દુષ્ટ કાળ ક્યારે કેવી રીતે આવે છે? ક્યાંથી આવે છે? અને ક્યાં આવે છે? એ આગળથી જાણી ન શકાય તેવી અતર્ક્સ બાબત છે. છતાં એટલું નિશ્ચિત છે કે તે અવશ્ય
