________________
૧૪
આત્માનુશાસન ભાવાર્થ – જે પ્રાણી અજ્ઞાનતાથી ધર્મનો નાશ કરી વિષયસુખને ભોગવે છે તે પાપી વૃક્ષોના મૂળને ઉખાડીને ફળોને ગ્રહણ કરવા ચાહે છે.
પ્લીક-૨૫ कर्तृत्वहेतुकर्तृत्वानुमतैः स्मरणचरणवचनेषु । यः सर्वथाभिगम्यः स कथं धर्मो न संग्राह्यः || તન મન વચનથી કૃત કારિત અનુમોદન પ્રાપ્ય છે;
તે ધર્મ સુખકારણ અહો! તો કેમ ના સંગ્રાહ્ય એ? ભાવાર્થ – જે ધર્મ માનસિક સ્મરણથી, શારીરિક ચર્યા વડે અને વચન દ્વારા સ્વયં કરવાથી, બીજા પાસે કરાવવાથી, કરનારનું અનુમોદન કરવાથી એમ સર્વ પ્રકારે સંચિત થાય તેવો છે તો તેવા ધર્મને કેમ સંગ્રહવો ન જોઈએ? અર્થાત્ અવશ્ય સંગઠવો જોઈએ.
શ્લોક-૨૬ धर्मो वसेन्मनसि यावदलं स तावद्धन्ता न हन्तुरपि पश्य गतेऽथ तस्मिन् । दृष्टा परस्परहतिर्जनकात्मजानां रक्षा ततोऽस्य जगतः खलु धर्म एव ||
જ્યાં સુધી ધર્મ વસે ઉરે, હણનારને પણ ના હણે, પણ ધર્મ જો ઉરથી ખસ્યો, તો પરસ્પર ચઢતા રણે; નિજ પિતા પુત્ર હણે જુઓ! હિંસા અહિંસા ના ગણે,
આ વિશ્વની રક્ષા ખરેખર, ધર્મ એકજથી બને. ભાવાર્થ – જુઓ! જ્યાં સુધી ધર્મ મનમાં દઢ વસે છે, ત્યાં સુધી જીવ પોતાને મારનારનો પણ ઘાત કરતો નથી. અને જ્યારે તે ધર્મ મનમાંથી નીકળી જાય છે ત્યારે પિતા-પુત્ર પણ
