________________
૧૨
આત્માનુશાસન તો ધર્મ ઉપવન તરૂતણી રક્ષા કરી ફળ લ્યો ઘણાં. ભાવાર્થ – ઈન્દ્રિયવિષયોના સેવનથી જે સુખ ઉત્પન્ન થાય છે તે બધાં સુખ ધર્મરૂપી બાગનાં વૃક્ષોનાં જ ફળ છે. તેથી તે ભવ્ય! તું ગમે તે પ્રકારે તે ધર્મરૂપ બાગમાંના વૃક્ષોનું સારી રીતે રક્ષણ કરીને તેનાથી પ્રાપ્ત થતા ઈન્દ્રિયવિષયજન્ય સુખરૂપ ફળનો સંચય કર.
શ્લોક-૨૦ धर्मः सुखस्य हेतुर्हेतुर्न विराधकः स्वकार्यस्य । तस्मात् सुखभङ्गभिया माभूधर्मस्य विमुखस्त्वम् ॥ સુખહેતુ ધર્મ, ન તે વિરાધક કદી નિજ કારજ તણો;
તેથી જ સુખહાનિ-ભયે કદી વિમુખ ધર્મથી ના બનો. ભાવાર્થ – ધર્મ સુખનું કારણ છે, અને કારણ પોતાના કાર્યનું વિરોધી હોય નહીં, માટે તું સુખનાશના ભયથી ધર્મથી વિમુખ ન થા. મારે પહેબ . - પ્રમખ કાર છે
ઉત્તમ પ ધ R ને ' કે
શ્લોક-૨૧ धर्मादवाप्तविभवो धर्म प्रतिपाल्य भोगमनुभवतु । बीजादवाप्तधान्यः कृषीवलस्तस्य बीजमिव ॥ વૈભવ મળ્યો જે ધર્મથી, તે ધર્મ રક્ષી ભોગવો;
ખેડૂત રક્ષી બીજને, જ્યમ ધાન્ય ભોગવતા જુઓ. ભાવાર્થ – તને સુખ સંપત્તિ આદિ જે વિભવ પ્રાપ્ત થયો છે તે ધર્મ દ્વારા પ્રાપ્ત થયો છે. માટે ધર્મરૂપ પ્રધાન કારણની રક્ષા કરીને તારે ભોગ ભોગવવા જોઈએ. પણ ધર્મનો ધ્વંસ કરીને નહીં જ. જેમ ખેડૂતને ધાન્ય મળે છે તે બી વાવવાથી મળે છે, તે માટે એ ભવિષ્યમાં વાવવા માટે બી સંભાળીને રાખીને બાકીના ધાન્યનો ઉપભોગ કરે છે.
