________________
આત્માનુશાસન વિવેક સમજવા યોગ્ય નીરોગી બનીશ.
લોક-૧૭ विषयविषमाशनोत्थितमोहज्वरजनिततीवतृष्णस्य । निःशक्तिकस्य भवतः प्रायः पेयाधुपक्रमः श्रेयान् ॥ વિષયોરૂપી વિષભક્ષણે, વર મોહ સહ તૃષ્ણા તને;
તું શક્તિહીન, ઉપાય પેયાદિ પ્રથમ હિતકર બને. ભાવાર્થ – હે જીવ! વિષયરૂપ વિષના ભોજનથી ઉત્પન થયેલ મોહરૂપ જ્વરથી તને તીવ્ર તૃષ્ણારૂપ તૃષા ઉત્પન્ન થઈ છે. તે વડે તું શક્તિરહિત થઈ રહ્યો છે. તો હવે તને પથ્યકારી પીવા યોગ્ય એવાં જળાદિ ઔષધો કે જે કોમળ છે તે સેવન કરવાં હિતકારી થશે.
બ્લોક-૧૮
सुखितस्य दुःखितस्य च संसारे धर्म एव तव कार्यः । सुखितस्य तदभिवृद्धयै दुःखभुजस्तदुपघाताय || સુખી હો યદિ દુઃખી તું ભવે, કર્તવ્ય ધર્મ જ એક એ; સુખવૃદ્ધિ માટે સુખવિષે, દુઃખ ટાળવા દુઃખમાંય એ. ભાવાર્થ – હે ભવ્ય! આ સંસારમાં તું નિરંતર સુખ-દુઃખને જ વેદે છે. માટે એ બને સ્થિતિમાં તારે ધર્મ જ કર્તવ્ય છે. સુખમાં તે સુખની વૃદ્ધિ અર્થે અને દુઃખમાં તેના નાશ અર્થે, એમ બને સ્થિતિમાં માત્ર એક ધર્મ જ હિતકારી છે.
બ્લોક-૧૯ धर्मारामतरूणां फलानि सर्वेन्द्रियार्थसौख्यानि । संरक्ष्य तांस्ततस्तान्युच्चिनु यस्तैरुपायैस्त्वम् ॥ ઈન્દ્રિય સુખ સર્વે ફળો છે, ધર્મ ઉપવન તરૂતણાં;
