________________
આત્માનુશાસન
૧૧૩ सख्यं साधो यदि हि मतिमान् मा ग्रहीर्विग्रहेण ॥ નિજ સ્વાર્થ હાનિ અવગણી, અભિમાન લજ્જાને તજી, તું નારીથી પામ્યો પરાભવ સેંકડો, તો પણ હજી; વંચિત તેનાથી અરે! ડગ એક આવે સાથ ના, મતિમાન યદિ, સાધક, શરીરથી મૈત્રી તું કદી રાખ ના. ભાવાર્થ – હે ભવ્ય! આ શરીર પ્રાપ્ત થવાથી તેં આ દુઃખદાયક સ્ત્રીનો સ્વીકાર કર્યો. અને એમ કરવાથી તે લજ્જા અને સ્વાભિમાન તજીને - નિર્લજ્જ અને દીન બનીને - તેના નિમિત્તથી થનારા સેંકડો તિરસ્કારો કે અપમાનોને ગણ્યાં નહીં; તેમજ પોતાના આત્મપ્રયોજનથી - તપ સંયમાદિ ધારણ કરવાથી પ્રાપ્ત થનારાં મોક્ષસુખથી - ભષ્ટ થવાશે એ પણ ગણ્યું નહીં. પરંતુ તે શરીર અને તે સ્ત્રી તારી સાથે નિશ્ચયથી એક પગલું પણ આવનાર નથી. તેમાં અનુરાગ કરીને તું ફરીથી પણ ઠગાવાનો છે. માટે તે સાધકી જો તું બુદ્ધિમાન હોય તો આ શરીર સાથે મૈત્રી ન કર. તેનામાંથી મમત્વ બુદ્ધિ તજી દે.
શ્લીક-૨૦૦ न कोऽप्यन्योऽन्येन व्रजति समवायं गुणवता गुणी केनापि त्वं समुपगतवान् रूपिभिरमा । न ते रूपं ते यानुपव्रजसि तेषां गतमतिः ततश्छेद्यो भेद्यो भवसि बहुदुःखो भववने ॥ ગુણવાન કોઈ અન્ય ગુણીથી એકમેક બને નહીં, એ રૂપી પુદ્ગલ કર્મસંગે એકમેક થયો અહીં; તું તો અરૂપી, રૂપી તેને, શું અભેદ અહા ગણે!
છેદાય તું, ભેદાય તું, દુઃખ બહુ સહે આ ભવ-વને. ભાવાર્થ – કોઈ પણ અન્ય ગુણવાળો તેથી જુદા ગુણવાળા બીજા પદાર્થ સાથે એકમેકપણું, અભેદસ્વરૂપતા પામતો નથી. પરંતુ તું
