________________
આત્માનુશાસન
૧૦૧
ભાવાર્થ નિશ્ચયથી શાન એ જ જ્ઞાન(જ્ઞાનસ્વભાવના ચિંતવન)નું ફળ છે. અર્થાત્ મતિશ્રુતજ્ઞાનની ઉત્તરોત્તર થતી નિર્મળતાથી કેવળજ્ઞાન સમુત્પન્ન થાય છે કે જે સર્વથા પ્રશંસનીય અને અવિનાશી છે. પરંતુ આશ્ચર્ય છે કે અજ્ઞાનીજનો તે જ્ઞાનભાવનાના ફળરૂપે ઋદ્ધિ આદિની પ્રાપ્તિ ઇચ્છે છે. એ તેમના પ્રબળ મોહનો પ્રતાપ છે.
-
શ્લોક-૧૯૬
शास्त्राग्नी मणिकद्भव्यो विशुद्धो भाति निर्वृतः अङ्गारवत् खलो दीप्तो मली वा भस्म वा भवेत् ॥ મણિવત્ પ્રકાશે ભવ્ય શાસ્ત્રાગ્નિથી શુદ્ઘ, વિમુક્ત તો; અંગારવત્ ત્યાં મલિન કે બળી ભસ્મ થાય અભવ્ય જો. ભાવાર્થ શાસ્ત્રજ્ઞાન અર્થાત્ શ્રુતજ્ઞાનરૂપ જ્વલંત અગ્નિમાં પ્રવિષ્ટ થયેલો ભવ્ય જીવ તો મણિની સમાન વિશુદ્ધ બનીને, મુક્તિને પ્રાપ્ત થઈ સ્વરૂપમાં પ્રકાશમાન વિરાજે છે; પરંતુ દુષ્ટ (અભવ્ય) જીવ તે શાસ્ત્રરૂપ અગ્નિમાં પ્રદીપ્ત થઈને અંગારા સમાન થોડો પ્રકાશિત થતો અંતે કોલસારૂપ શ્યામ અથવા ભસ્મ(રાખ)રૂપ કેવળ નિઃસારવત્ બને છે.
-
શ્લોક-૧૯૭
मुहुः प्रसार्य संज्ञानं पश्यन् भावान् यथास्थितान् । प्रीत्यप्रीती निराकृत्य ध्यायेदध्यात्मविन्मुनिः ॥
વિસ્તારી શાન ફરી ફરી, ભાવો યથાર્થ નિહાળતા; તજી રાગદ્વેષ સ્વરૂપજ્ઞાની, ધ્યાન ઉત્તમ ધ્યાવતા. ભાવાર્થ આત્મતત્ત્વને જાણનાર મુનિએ વારંવાર સમ્યગ્નાનરૂપ કળાને વિસ્તારતા જઈ, જેવું પદાર્થનું સ્વરૂપ છે તેવા
રૂપે જ તેને જોતાં-શ્રદ્ધતાં, રાગ-દ્વેષને દૂર કરીને આત્માનું
-
