________________
आगम
(४५)
प्रत
सूत्रांक
[१३८
१४२]
गाथा
||१०७
११२||
दीप
अनुक्रम
[२७९
२९२]
श्रीअनु० हारि. वृत्ती
॥ ८६ ॥
"अनुयोगद्वार"- चूलिकासूत्र - २ (मूलं + वृत्तिः)
मूलं [ १३८-१४२] / गाथा [१०७-११२]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र - [२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हरिभद्रसूरिजी - रचिता वृत्तिः:
मित्यादि, बादरपृथिवीकायिकपर्याप्तकशरी तुल्यानीति वृद्धवादः शेषं निगदसिद्धं यावत् 'जावइया अद्वाइज्जाण' मित्यादि, यावन्तोऽर्द्ध तृतीयेपु सागरेश्य पोद्धारसमया वालाप्रापोद्धारोपलक्षिताः समया आपोद्वारसमयाः एतावन्तो द्विगुणद्विगुणविष्कंभा इपिसमुद्रा आपोद्वारेण प्रज्ञप्ता, असंख्येया इत्यर्थः उक्तमपोद्धारपल्यापर्यं, अद्धापल्योपमं तु प्रायो निगदसिद्धमेव नवरं स्थीयते अनयेत्यायुष्ककर्मपरिणत्या नारकादिभवेध्विति स्थितिः जीवितमायुष्कमित्यनर्थान्तरं यद्यपि काया दियोगगृहीतानां कर्मपुलानां ज्ञानावरणादिरूपेण परिणामितानां यदवस्थानं सा स्थितिः तथाप्युक्तमुद्रानुभवनमेव जीवितमिति तच रूढितः इयमेव स्थितिरिति, पज्जचापज्जन्तगविभागो य एसोणारगा करणपज्ज सीए मेव अपजत्तगा दबंदि, ते य अंतोमुद्दत्तं छाद्वे पुण पडुरूच जियमा पज्जतगा चैब, तओ अपज्जत्तगकालो सब्वागातो अबणिज्जति, सेसो थ पञ्जन्त्तगसमयोत्ति, एवं सव्वत्थ दव्वं, एवं देवावि करणपज्जतीय चेव अपअतगा दव्या, उद्धिं पुण पडुच्च नियमा पत्ता चैव, गन्भवतियपंचिदिया पुण तिरिया मणुया य जे असंखेज्जावासाडया ते करणपज्जतीए व अपञ्चत्तगा दहव्वा इति उक्तंच 'नारगदेवा तिरिमयुग गम्भजा जे असंखवासाऊ । एते उ अपज्जता उववाते चैव बोद्धव्या ॥ १ ॥ सेखा तिरियमगुस्सा उद्धिं पप्पोववाय काळे या । ओविय मइया पशतिवरे व जिणबवणं ॥ २ ॥ इत्थं क्षेत्रपल्योपममपि प्रायो निगदसिद्धमेव, नवरं अष्फुष्णा वा अणकुष्णा वत्ति अन्त्र अष्फुण्णा-स्फुटा आक्रान्ता इंतियावद्विपरीतं अणकुण्णा, आह-यद्येते सर्वेऽपि परिगृह्यते किं बालाप्रैः प्रयोजनं, उच्यते एतद् दृष्टिवादे द्रव्यमानोपयोगि स्पृष्टास्पृष्टैश्च भेदेन मीयंत इति प्रयोजनं, कूष्माण्डानि-पुंस्फलानि मातुडिंगानि - बीजपूरकाणि, अस्पृष्टाञ्च क्षेत्रप्रदेशापेक्षया वाळामाणां बादरत्वादिति, 'धम्मत्थिकाए' इत्यादि, (१४१-१९३ ) धर्मास्तिकायादयः प्राग्निरूपितशब्दार्था एव णवरं धर्मास्तिकाय: संग्रहनयाभिप्रायादेक एव, धर्मास्तिकायस्य व्यवहारनयाभिप्रायादेशादिविभागः, धर्मास्तिकायस्य प्रदेशा इति ऋजुसूत्र नयाभिप्रायादत्या
~90~
उद्धाराद्वाक्षत्रपल्योपमानि
॥ ८६ ॥