________________
आगम
(४०)
आवश्यक'- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-४ अध्ययनं [१], नियुक्ति: [८६४], वि भागाथा H, भाष्यं [१५०...], मूलं - गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक
दीप
श्रीआव-दातासंवृतम्, अनोत्तरपदलोपो यथा भीमसेनो भीम इत्यत्र, तथा बालव्यवहारयोगात् बालं पण्डितव्यवहारयोगात् पण्डितं,
कारागापण्डतसम्यक्त्वाश्यकमल
वालं च तत् पण्डितं च बालपण्डितं, तथा देशः-स्थूलप्राणातिपातादिः एकदेशो वृक्षरछेदनादिस्तयोविरतिः-विरमणं यस्यां दिनिशक्तिः य० वृत्तानिवृत्तौ सा देशैकदेशविरतिः, तथा गरीयान् साधुधर्मः, सकलपापनिवृत्यात्मकत्वात्, तदपेक्षयाऽणु:-अल्पो धर्मों देश-15 उपोद्घाते विरतिलक्षणः अणुधर्माः, तथा न गच्छन्तीत्यगा-वृक्षास्तैः कृतमा समन्तात् राजते इत्यागारं-गृहं तत्र स्थितानां धर्मोन ॥४७४॥
गारधर्मः, मयूरव्यंसकादित्वात् मध्यमपदलोपी समासः ॥ सम्प्रति सर्वविरतिसामायिकनिरुक्तिप्रदर्शनार्थमाह
सामाइ समइ सम्मावाओ समास संखेवो । अणयजं च परिन्ना पचक्रवाणे असे अ॥ ८३४॥ समो-रागद्वेषयोरपान्तरालवी मध्यस्थः, इण गती, अयनं अयो, गमनमित्यर्थः, समस्य अयः समायः-समीभूतस्य सतो मोक्षाध्वनि प्रवृत्तिः, समाय एव सामायिकं, विनयादेराकृतिगणत्यात् 'विनयादिभ्य' इति स्वार्थिक इकण प्रत्ययः, एकान्तोपशान्तगमनमिति भावः १, 'समयिक'मिति सम्यकशब्दार्थे समित्युपसर्गः, सम्यक् अयः समयः-सम्यग्दयापूर्वक जीवेषु प्रवर्तनं, समयोऽस्यास्तीति 'अतोऽनेकस्वरा'दिति मत्यर्थीय इकप्रत्ययः२, तथा सम्यग्-रागद्वेषपरिहारेण वदनं ४ वादः सम्यग्वादः, रागादिपरित्यागेन यथावद्धदनमित्यर्थः ३, तथा 'असू क्षेपणे' असनं आसः, क्षेप इत्यर्थः, सम्शब्दः प्रशंसार्थः, शोभनमसनं समासः, संसाराद्वहिर्जीवस्य जीवात् कर्मणो वा क्षेपणं ४ तथा संक्षेपणं सक्षेपः-स्तोकाक्षरं महार्थ
HD॥४७४॥ च सामायिक, तत्र स्तोकाक्षरं कतिपयाक्षरात्मकत्वात् महार्थ द्वादशाङ्गपिण्डार्थत्वात् ५, 'अणवजं चेति अवयं-पापं नास्त्यवद्यमस्मिन्नित्यनवचं सामायिकं ६, तथा परि-समन्तात् पापपरित्यागेन ज्ञानं परिशा सामायिकं ७, तथा परिहर-12
अनुक्रम
-CONSCIES
~70~
