________________
आगम
(४०)
प्रत सूत्रांक
[-]
दीप अनुक्रम
[3]
श्रीआव इयकमलयगिरीयवृत्तौ नम
स्कारे
॥ ४९९ ॥
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (निर्युक्तिः + वृत्तिः) भाग-४
अध्ययनं [१], निर्युक्तिः [ ९९१८ ], वि० भा० गाथा [-] भाष्यं [ १५१...], मूलं [- / गाथा-], मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र -[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक" निर्युक्ति एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्तिः
राया तत्थेव आगतो ॥ अमुं गोवावि पढंति, सो विहरंतो साहू तत्थ समोसो, आरामे ठिओ, आरामिओ पढइ, तेण पुच्छिओ साहइ, तेण भणियं अहं पूरेमि, 'एएसिं घायगो जो उ, सोवि इत्थेव आगतो' ॥ सो घेभ्रूण रण्णो समीवं गतो, पढाइ, राया सुणततो मुच्छितो, सो हम्ममाणो भणइ - कथं काउं अहं न याणामि, लोगस्स कलिकरंडो एसो मे समणेण दिन्नो, राया तत्थ मणूसे विसज्जेइ, जइ अणुजाणह वंदतो एमि, आगतो, सहो जातो, साहूवि आलोइयपडिकंतो, एवं संसारवद्धणो दोसो जेहिं नामितो ते अरिहा ॥ इह रागद्वेषौ क्रोधाद्यपेक्षया नयैः पर्यालोच्येते, तत्र यद्यपि नया नैगमाॐ दयः सप्त, तथापि नैगमः सामान्यग्राही सङ्ग्रहे विशेषग्राही व्यवहारेऽन्तर्भवतीति परेिव सङ्ग्रहादिभिर्विचारः, तत्र सङ्ग्रहस्याप्रीतिजातिसामान्यतः क्रोधमानी द्वेषः मायालोभौ तु प्रीतिजातिसामान्याद्रागः, उत्तंच - "कोहं वा माणं वा अपीतिजाईतों संगहो दोसं । माया लोभे य सपीइजाइसामन्नतो रागं ॥ १ ॥” व्यवहारश्च क्रोधमानमाया द्वेषः, मायाया अपि परोपघाताय प्रयुज्यमानत्वेनामी तिजातावन्तर्भावात्, लोभस्तु न्यायोपादानमूर्च्छात्मको रागः, उक्त च - "मायंपि दोसमिच्छइ ववहारो जं परोवघायाय । नायोवायाणोच्चिय मुच्छालाभोत्ति तो रागो ॥ १ ॥" ऋजुसूत्रस्य क्रोधस्तावदप्रीतिरूपत्वात् द्वेषः, मानमायालोभास्तु भाज्याः, कदाचित् रागः कदाचिद् द्वेषः, तथाहि यदा मानोऽहङ्कारो - |पयोगात्मकस्तदाऽऽत्मनि बहुमानेन प्रीतियोगाद्रागो, यदा तु स एव परगुणविद्वेषोपयोगात्मकः तदानीमप्रीतिरूपत्वाद् द्वेषः, एवं मायालोभावपि परोपघाताय व्याप्रियमाणां द्वेषः, स्वशरीरस्वधनस्वजनादिषु मूछपयोगकाले तु तावेव रागः, अभिष्वङ्गात्मकत्वात् उक्तंच - "माणो रागोत्ति मतो साहंकारोवयोगकालम्मि । सो चेव होइ दोसो परगुणदोसोवयोगंमि ॥ १ ॥
★
Por Private & Personal Use Only
120~
अप्रशस्त
द्वेषे नावि
कः नयाश्व
॥ ४९९ ॥