________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
H
दीप
अनुक्रम
H
आवश्यके श्रीमलयसमवसरणे
॥३४०॥
भाग-३
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (निर्युक्तिः + वृत्ति अध्ययनं [-], निर्युक्ति: [ ६६१-६६२], वि० भा० गाथा [-], भाष्यं [ १३२...] मूलं [- /गाथा -] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र -[४०], मूलसूत्र - [१] "आवश्यक" निर्युक्तिः एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्तिः
'भावे' इति औदयिकादिभाव कालः, सादिसपर्यवसानादिमेदभिशो वाच्यः प्रकृतं तु भावकालेनाधिकारः, एष गाथासमासार्थः ॥ साम्प्रतमवयवार्थोऽभिधीयते, तत्र आद्यद्वारावयवार्थमभिधित्सुराह
चेयणमचेपणस्स य दवस्स ठिई उ जा चउविगप्पा । सो होइ दबकालो अहवा दविअं तु तं चैव ।। ६६१ ।। चेतनस्य - देवादेरचेतनस्य - पुद्गलादेः द्रव्यस्य या स्थानं स्थितिः चतुर्विकल्पा - सादिसपर्यवसानादिभेदेन चतुर्भेदा स भवति द्रव्यस्य काठो द्रव्यकालः, अथवा द्रव्यं तु तदेव - द्रव्यमेव कालो द्रव्यकालः । चेतनाचेतनद्रव्यस्य चतुर्विं धस्थितिप्रदर्शनार्थमाह
गइ सिद्धा भविआ या अभविअ पुग्गल अणागयद्धा य तीयद्ध तिन्नि काया जीवाजीबहिई उहा ॥ ६६२|| 'इ'ति देवादिगतिमधिकृत्य जीवाः सादिसपर्यवसानाः, 'सिद्ध'सि सिद्धाः प्रत्येकं सिद्धत्वेन सायपर्यवसानाः, 'भविया या' इति भव्याश्च भव्यत्वमधिकृत्य केचन अनादिसपर्यवसानाः, 'अभविय'त्ति अभव्याः खल्वभव्यतयाऽनाद्यपर्यवसानाः, एवं जीवस्थितिश्चतुर्भङ्गिका, 'पुग्गल' चि पूरणगलनधर्माणः पुद्गला-द्विप्रदेशादयः स्कन्धाः, ते च पुद्गलत्वेन सादिसपर्यवसानाः, तथा 'अणागयद्धा य' इति अनागताद्धा -- अनागतकालः, स च वर्त्तमानसमयादितया सादिः अनन्तत्वादपर्ववसानः, तथा 'तीयद्ध'चि अतीतः कालोऽनन्तत्वादनादिः साम्प्रतसमय विवक्षायां सपर्यवसान इति, तथा 'तिन्नि काय'त्ति त्रयः कायाः -- धर्मास्तिकाया धर्मास्तिकाया का शास्तिकायाः खल्वनाद्यपर्यवसानाः, एषा अजीवचतुर्भङ्गिका, एवं जीवाजीवस्थितिश्चतुर्धेति ॥ साम्प्रतमद्धाकालद्वारावयवार्थप्रतिपादनार्थमाह
For Private & Personal Use Only
~96~
द्रव्यकालः
॥१४०॥
anelibrary.org
