________________
आगम
(४०)
प्रत
सूत्रांक
H
दीप
अनुक्रम
H
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (निर्युक्तिः+वृत्ति© भाग-३ अध्ययनं [ - ], निर्युक्तिः [६५९-६६० ], वि० भा० गाथा [-], भाष्यं [ १३२...] मूलं [- /गाथा -] रत्नसागरेण संकलित.. आगमसूत्र -[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक" निर्युक्तिः एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृ
मासं पाओगया सवेऽवि य सङ्घलद्धिसंपन्ना । वज्जरिसहसंघयणा समचउरंसा य संठाणे ॥ ६५९ ॥ सर्व एव गणधरा मासं यावत् पादपोपगमनगताः, द्वारगाथोपन्यस्तं चशब्दार्थमाह-सर्वेऽपि सर्वलब्धिसम्पन्नाःआमषषध्याद्य शेषलब्धिसम्पन्नाः, तथा वज्रर्षभसंहननाः समचतुरस्राश्च संस्थाने संस्थानविषये ॥ उक्तः सामायिकासूत्रप्रणेतॄणां तीर्थकरगणधराणां निर्गमः, सम्प्रति क्षेत्रद्वारं प्राप्तावसरं, परमनन्तरमेव द्रव्यनिर्गमस्य प्रतिपादितत्वात् कालस्य च द्रव्यपर्यायत्वेनान्तरङ्गत्वाद् अन्तरङ्गबहिरङ्गयोश्चान्तरङ्ग एव विधिर्बलवानिति न्यायसामर्थ्यात् क्षेत्रद्वारमुच्यते, द्वारगाथायां तु क्षेत्रस्यात्पवक्तव्यत्वात् प्रथममुपन्यासः कृतः, तत्र कालो नामाद्येकादशमेदभिन्नः तत्र नामस्थापने सुज्ञाने इति ते अनादृत्य द्रव्यादिकालप्रतिपादनार्थमाह
दबे अद्ध अहाउअ उबकमे देस कालकाले य । तह य पमाणं वने भावे पमयं तु भावेणं ॥ ६६० ॥ तत्र द्रव्य इति वर्त्तनादिलक्षणो द्रव्यकालो वाच्यः, 'अद्धा' इति चन्द्रसूर्यादिक्रिया पिशिष्टोऽर्द्धतृतीयद्वीपसमुद्रान्तवर्ती समयादिलक्षणो अद्धाकालो वाच्यः, तथा आयुष्ककालो देवाद्यायुष्कलक्षणो वाच्यः, तथा उपक्रमकालः अभि| प्रेतार्थ सामीप्यानयनलक्षणः सामाचारीयधायुष्कभेदभिनो वाच्यः, तथा देशकालो वाच्यः, देशः प्रस्तावोऽवसरो विभागः पर्याय इत्यनर्थान्तरं तस्य कालो देशकालः, अभीष्टवस्स्ववात्यवसरकाल इति भावः, तथा कालकालो वाच्यः, तत्र करूनं कालः, द्वितीयः कालशब्दो मरणवाची, कालस्य कालः कालकालो, मरणक्रियाकलनमित्यर्थः, चः समुच्चये, तथा प्रमाणकाः- भद्धाकालविशेषो दिवसादिलक्षणो वाच्यः, तथा वर्षकालो वाच्यः, वर्णश्चासौ कालबेति वर्णकालः, तथा
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
~95~
www.janbrary.org
