________________
आगम
(४०)
"आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-३ अध्ययनं [-], नियुक्ति: [७८२-७८३], वि०भा०गाथा [२३०९-२३१२], भाष्यं [१२६], मूलं [-/गाथा-]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
COM
प्रत सूत्रांक
है| चिरन्तनघटवत् , अथ कृतस्यापि करणक्रिया तर्हि कृतत्वाविशेषादाकालमपरिसमाप्तिः, आह च-"जस्सेह कजमाणं है
कयंति तेणेह विजमाणस्स । करणकिरिया पवना, तथा च बहुदोसआवत्ती ॥१॥ कयमिह न कज्जमाण, सम्भावातो चिरंतणघडोष । अहवा कयंपि कीरइ, कीरउ निचं न य समत्ती ॥२॥" (विशेषा. २३०९-१०) अपिच-कृतमिति करणक्रिययोचीणमुच्यते, ततो यदि कृतं ततः क्रियमाणत्वायोगः, करणक्रियोत्तीर्णतया करणक्रियाया वैकल्याद्, अन्यच्च-कृतमिति वदता कपत्ययस्यातीते काले निर्वर्तितमिति प्रतिपन्नम् , अथ च क्रियमाणं पूर्वमभूतं सम्पति भवदुपल
भ्यते ततः कात्ययस्यायोगः, इतश्चायोगो-घटादीनां कर्तुमारब्धानां द्राधीयसा कालेन परिनिष्पन्नतयोपलब्धेः क्रियाहै प्रथमसमय एव करणक्रियोत्तीर्णत्वायोगात् , तथाहि-नारंभक्रियाप्रथमसमय एव घटादयः परिनिष्पन्नाः समुपलभ्यन्ते,
नापि शिवकाद्यद्धायां, किन्तु विवक्षिते कियाचरमसमये इति, तथा चोकम्-"किरियावेफ चिय पुषमभूयं च दीसए होते। दीसइ दीहो यजओ किरियाकालो घडाईणं ॥१॥नारंभेच्चिय दीसइ न सिवादद्धाए दीसइ तदंते। तो नहि किरियाकाले कर्ज जुत्वं तदन्तमि॥२॥" (विशेषा. २३११-२) एवं स्वमतं युक्तिभिरुपस्थायैवमेव मरूपणां चकार, स चेत्थं प्ररूपयन स्वगच्छ
स्थविररिदमुक्तः-हे आचार्य ! क्रियमाणं कृतमित्यादि भगवद्वचनमवितथमेव, प्रत्यक्षविरुद्धत्वायोगात् , तथाहि-क्रियट्रमाणं नाम कियाविष्टमुच्यते, तद्यदि क्रियमाणं न कृतमित्यभ्युपगमस्तर्हि क्रियावैफल्यप्रसक्तिः, कार्योत्पादनार्धं हि क्रिया,
प्रथमक्षणभाविन्या च क्रियया कार्य नोत्पादित क्रियमाणस्य कृतत्वानभ्युपगमात् , तद्यदि प्रथमे क्रियाक्षणे कार्य मा..सालानोत्पर्श तत उत्तरेष्वपि क्रियाक्षणेषु तस्योत्पत्तिमा भूत, को हितासामुत्तरासां कियाणामात्मनि रूपविशेषो येन प्रथमया
दीप अनुक्रम
and
in
~221
