________________
आगम
(४०)
"आवश्यक’- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-३ अध्ययनं [-], नियुक्ति: [७५४], विभा गाथा [२१६०], भाष्यं [१३७...], मूलं - /गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
तार
प्रत
श्रीआष- श्यक मल- य. वृत्ती उपोद्घाते
सूत्राक
॥३६९॥
निशामयन्ति तथा तेनैव प्रकारेण चतुर्लक्षणसंयुकमेव । उक्तं लक्षणद्वारम् , आधुना नयद्वारं प्रतिपिपादयिधुरिदमाह
नेगम संगह बवहारजसुए चेव होइ बोद्धधे । स अ समभिरूढे एवंम्ए अमूलनया ॥४॥ अनेकधर्मकं यस्त्ववधारणपूर्वकमेकेन नित्यत्वाद्यन्यतमेन धर्मेण प्रातिपाद्यस्य बुद्धिं नीयते-प्राप्यते येनाभिप्रायविशेषेण स ज्ञातुरभिप्रायविशेषो नयः, आह च-"एगेण वत्थुणोऽणेगधम्मुणोजमवधारणेण (इटेण)। नयणं धम्मेण नओ होइ तओ सत्तहा सो यशा" अयमत्र तात्पर्याः-इह यो नयो नयान्तरसापेक्षतया स्यात्पदलान्छितं वस्तु प्रतिपद्यते स परमा-13 यतः परिपूर्ण वस्तु गृह्णातीति प्रमाण एवान्तर्भवति, यस्तु नयवादान्तरनिरपेक्षतया स्वाभिप्रेतेनैव धर्मेणावधारणपूर्वकं वस्तु परिच्छेत्तुमभिप्रेति स नया, वस्त्वेकदेशपरिग्राहकत्वात् , अत एवोक्तमन्यत्र-“सबे नया मिच्छावाइणो,"यत एव च नयवादो मिथ्यावादस्तत एव च जिनप्रवचनतत्त्ववेदिनो मिथ्यावादित्वपरिजिहीर्षया सर्वमपि स्यात्कारपुरस्सरं भाषन्ते, न तु जातुचिदपि स्यात्कारविरहितं, यद्यपि च लोकव्यवहारपथमवतीर्णा न सर्वत्र सर्वदा साक्षात् स्यात्पदं प्रयुञ्जते तथापित तत्राप्रयुक्तोऽपि सामर्थ्यात् स्याच्छब्दो द्रष्टव्यः, प्रयोजकल्प कुशलत्वात् , उक्तं च-"अप्रयुक्तोऽपि सर्वत्र, स्यात्कारोऽर्थात् प्रतीयते । विधौ निषेधेऽन्यत्रापि, कुशलश्चेत् प्रयोजकः॥१॥" अत्र अन्यत्रापीति-अनुवादातिदेशादिवाक्ये, ननु यदि
१ एवं च स्वात्कारपुरोगं सावधारणं प्रमाणवाक्यं, स्यात्काररहितं सावधारणं तु नक्वाक्यं, तथा च नयदुर्नयवाक्ययोरक्यमाशोस, परमाशङ्कितासद्धर्मव्यवच्छेदपरं नववाक्यं संभवदनभिमतधर्मव्यवच्छेदपरं हि दुर्नयवाक्य, स्थिते चैवं श्रुतवाक्यानामेकदेश|विशिष्टवस्तुप्रकाशकत्वेन नगवाक्यरूपत्वं, परिपूर्णवस्तुप्रकाशकस्खैव च पूर्वापरवचनसापेक्षवस्तुप्रकाशकत्वेन साहावयुवरूपप्रमाणत्वं
दीप
ay
अनुक्रम
%
k-12-
... अथ 'नय'-द्वार वर्णनं आरभ्यते
~1540
