________________
आगम
(४०)
"आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-३ अध्ययनं [-], नियुक्ति: [७५२], विभा गाथा [२१६०], भाष्यं [१३७...], मूलं - /गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
सूत्राक
श्रीआवमरकतादि च भवति, उत्पलमपि नीलमनीलं च शुक्लादिरूपमिति, उभयपदाव्याहतं यथा जीवः सचेतना, जीवो नियमात् 31
सचेतनः, चेतनाऽपि जीवस्यैवेत्युभयपदाव्यभिचारः, उक्तश्च-"रूवी घडोत्ति चूतो दुमोत्ति नीलुप्पलं च लोयम्मि ।
जीवो सचेयणोति य भंगचउर्क फुडं सिद्धं ॥१॥(वि.२१६०' तथा 'णाणत्ति'त्ति, नानाभावो-नानाविशेषः सा है उपोद्घाते |
लक्षणं नानातालक्षणं, सा च नानाता चतुओं, द्रव्यक्षेत्रकालभावभेदात्, तत्र द्रव्यतो नानाता द्विधा-तद्रव्यनानाता
अन्यद्रव्यमानाता च, तद्रव्यनानाता यथा परमाणूनां परस्परतो भिन्नता, अन्यद्रव्यनानाता यथा परमाणोर्षणुका-1 ॥३६॥
दिम्यो भिन्नता, क्षेत्रतोऽपि नानाता द्विधा-तत्क्षेत्रनानाता अतत्क्षेत्रनानाता च, तत्क्षेत्रनानाता यथा एकप्रदेशावगादानां परस्परभिन्नता, अतत्क्षेत्रनानाता यथा एकप्रदेशावगाढस्य द्विदेशावगाढादिभ्यो भिन्नता, एवमेकादिसमयस्थित्येकादिगुणयुकानां तदतनानाता वाच्या, इयं च लक्षणं, पदार्थस्वरूपावस्थापकत्वात्, 'निमित्त' इति लक्ष्यते शुभाशुभमनेनेति लक्षणं निमित्तमेव लक्षणं निमित्तलक्षणं, तदष्टप्रकारम्, उक्त च-"भोमं सुमिणत लिक्खं दिवं अंग सर लक्खणं तह य । वंजणमट्ठविहं खलु निमित्तमेयं मुणेयवं ॥१॥" स्वरूपमस्य ग्रन्थान्तरादवसेयम्, एकैकमप्यतीतानागतवर्तमानस्वरूपकालत्रयविषय, उकंच-"लक्खिजई सुभासुभमणेण तो लक्षणं निमित्तंति । भोमाइ तदहविहंतिकालविसर्य जिणाभिहियं ॥१॥" 'उप्पायचि यतो नानुत्पन्नं लक्ष्यते षस्तु तत उत्पादोऽपिलक्षणं, विगमो यचिxnsar विगमब-विनाशश्च वस्तुलक्षण, तमन्तरेणोत्पादाभावात, न हि व्यक्ततया अविनष्टमॉलिद्रव्यमृतियोत्पद्यते इति भावना बीरिय मावे अतहा लक्षणमे समासभोमणियं । अहवाचि भावलक्षण पविइंसदहणमाई ॥७५२॥
दीप अनुक्रम
n
i
mational
~152