________________
आगम
(४०)
"आवश्यक- मूलसूत्र-१ (नियुक्ति:+वृत्तिः ) भाग-३ अध्ययनं -], नियुक्ति: [७५०-७५१], वि०भा०गाथा [२१५६], भाष्यं [१३७...], मूलं [-/गाथा-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..आगमसूत्र-[४०], मूलसूत्र-[१] "आवश्यक' नियुक्ति: एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
*
%
प्रत सूत्रांक
जीवो देव इति विशेषणविशेष्यभूतपदद्वये जीव इति पूर्वपदं देवत्वं व्यभिचरत्यपि, जीवस्य देवस्यादेवस्य च नारकादे-द। ४ा दर्शनात् , देवो जीव इति प्रत्यावृत्ती देवो जीवत्वं न व्यभिचरति, देवस्यावश्यं जीवत्वात् , ततः पूर्वपदव्याहतमेतत्,
उत्तरपदव्याहतं यथा-'जीवइ भंते ! जीवे ?, जीवे जीवेइ ?, गोयमा! जीवह ताव नियमा जीवे, जीचे पुण सिय जीवइ शासिय नो जीवई' इह जीव इति दशविधप्राणधारी भण्यते, स नियमात् जीवः, अजीवे दशविधप्राणासम्भवात् , जीवः पुनः ४ स्यात् जीव इति स्वान्न जीव इति, सिद्धानां दशविधप्राणधारणासम्भवात, तत इह उत्तरपदं व्याहतं, व्यभिचारात्।।
पूर्वपद त्वव्याहतं, जीवनस्य जीवमन्तरेणाभायादिति, उभयपदव्याहतं यथा-'भवसिद्धिए णं भंते ! नेरइए नेरइए भव-18 | सिद्धिए !, गोयमा ! नेरइए सिय भवसिद्धिए सिय अभवसिद्धिएवि, भवसिद्धिए सिय नेरइए सिय अनेरइए' अत्र पूर्वपदवी है। [४ भन्यो नेरयिकत्वं व्यभिचरति, अनैरयिकस्य देवादेरपि भव्यत्वभावात, एवमुत्तरपदवी नैरयिको भव्यत्वं व्यभि-18|
चरति, अभब्यस्यापि नैरयिकत्वभावात् , अत इदमुभयपदव्याहतं, उभयपदाच्याहतं यथा-'जीवे भंते ! जीवे || पुजीवे जीवे ?, गोयमा ! जीवे नियमा जीचे, जीवेऽवि नियमा जीवे' इह एकस्य जीवशब्दस्योपयोगो वाच्यः,
| अपरस्य जीवद्रव्यं, तत उपयोगो नियमात् जीयो, जीवोऽपि नियमादुपयोग इत्युभयपदाव्याहतमेतत्, लोकेऽपि चतुविधमिदं गत्यागतिलक्षणं प्रसिद्धं, तद्यथा-पूर्वपदव्याहतं यथा रूपी घट इति, रूपी हि घटो भवत्यघटश्च पटादिरिति पूर्वपदण्याहतिः, घटस्तु रूप्येवेत्युत्तरपद व्याघातः, उत्तरपदाव्याहतं यथा चूतो दुम इति, इह चूतो दुम एवेति पूर्वपदाव्याघाता, दुमश्च चूतोऽपि स्यादचूतोऽप्यवस्थादिरित्युत्तरपदव्याहतिः, उभयपदव्याहतं यथा नीलोत्पलं, नीलं ह्युत्पलं
%10-
RECEKACHECCARROREG
दीप अनुक्रम
2064-0-0-%
~151